• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن علی رازی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن علی رازی


محمد بن علی رازی (زنده تا ۴۱۶ هـ.ق) از علمای بزرگ ری و ساکن اصفهان بود.
وی شاگرد ابوعلی فارسی و مدتی ندیم صاحب بن عباد بود، اما پس از بی‌مهری وی دچار تنگدستی شد.
ایشان به علم لغت و ادبیات تسلط داشت و از معتزلیان به شمار می‌رفت.
از آثار وی می‌توان به ابنیة الافعال، شرح الفصیح و الشامل فی اللغه و انتهاز الفرص فی تفسیر المقلوب من کلام العرب اشاره کرد.
او تا سال ۴۱۶ (هجری قمری) در قید حیات بود.


ابومنصور محمد بن علی بن عمر رازی جیانی اصفهانی ملقب به ابن جبان اهل ری و ساکن اصفهان بود.
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    

رجال‌نویسان اهل سنت او را معتزلی مذهب، مدح‌ کننده صاحب بن عباد و از عالمان بزرگ ری، آشنا به علم لغت و دارای مهارت در ادبیات معرفی کرده‌اند.

ابن جبان شاگرد ابوعلی فارسی بود.
[۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    



محمد بن علی مدتی ندیم صاحب بن عباد شد، اما بعد از ایامی مورد بی‌مهری او واقع گشت؛ به همین دلیل دچار تنگدستی شد و با غلام دیلمی‌اش به حج رفت.
[۳] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    

سال ۳۹۱ (هجری قمری) وارد بغداد شد و در آن‌جا از کتاب انتهاز الفرص فی تبیین المقلوب من کلام العرب روایت کرد.
[۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۲۸.    


عبداللّه لواحد بن برهان اسدی و دیگران از جیانی روایت کرده‌اند.
[۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۸۶.    
[۶] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    



آثار ابومنصور به شرح ذیل است:
• ابنیة الافعال؛
• شرح الفصیح و الشامل فی اللغه؛
• انتهاز الفُرص فی تفسیر المقلوب من کلام العرب؛
• مقداری شعر.
[۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۱.    
[۸] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    



محمد بن علی تا سال ۴۱۶ (هجری قمری) زنده بوده است.
[۹] حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۷۸.    
[۱۰] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
[۱۱] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۱۶.    

(دیگر منابع:
[۱۲] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    
[۱۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۱۶.    
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
[۱۵] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۴۲۵.
[۱۶] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۵، ص ۲۸۹.
)
۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۱۲۸.    
۵. ↑ سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، بغیة الوعاة، ص۱۸۶.    
۶. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    
۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۱.    
۸. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    
۹. ↑ حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۷۸.    
۱۰. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
۱۱. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۱۶.    
۱۲. ↑ قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواة، ج۳، ص۱۹۴.    
۱۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۴۱۶.    
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۳۰.    
۱۵. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۸، ص۴۲۵.
۱۶. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۲۵، ص ۲۸۹.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن علی رازی»، ج۳، ص۳۲۸.


رده‌های این صفحه : ادیبان معتزلی قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 416 (قمری) | شخصیت‌های معتزلی قرن 5 (قمری) | علمای معتزلی قرن 5 (قمری) | لغویان معتزلی قرن 5 (قمری) | مؤلفان معتزلی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار