• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عمر بخارائی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن عمر بخارائی (قرن ششم هـ.ق) از شاعران و فقیهان برجسته قرن ششم هجری و از رؤسای حنفیان در ماوراءالنهر بود.
وی در علوم ریاضی، هندسه و جبر مهارت بسیار داشت و در فتوا و حل معضلات علمی سرآمد بود.
ایشان مدتی در مرو و سپس در آموی اقامت گزید و دیوان شعری نیز از او به‌جا مانده است.
عوفی او را فقیهی عالم و شاعری آراسته توصیف کرده است.



محمد بن عمر بن مسعود بن احمد بن عبدالعزیز بن مازه بخارائی (بخاری) نظام‌الدین از شعرای قرن ششم هجری بود.
[۲] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۶۰۷.
او از شاعران دربار ملوک خانیه ماوراءالنهر و همچون پدر خود از رؤسای حنفیان آن‌جا بود.
[۳] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۹۹.



محمد بن عمر در جوانی تحصیل کمالات نمود و گاهی نیز شعر می‌سرود.
[۴] هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۳، ص۱۴۱۰.
وی در دقایق مشکلات فتوا، بر مشایخ فایق آمده بود.
در پیچیدگی‌های علوم حساب، هندسه، جبر و مقابله کسی با او توان مقابله نداشت و در حل مشکلات اقلیدس افلاطون مهارت داشت.



نظام‌الدین ابتدا ساکن بخارا بود، پس از آن‌که میان او و خانواده‌اش اختلافی پیش آمد، از آن‌جا به مرو رفت.
[۵] رازی، امین احمد، هفت اقلیم، ج۳، ص۴۰۶.
عوفی که در حدود سال ششصد هجری و در راه خراسان به بخارا بود، چند روزی در خدمت او به سر برد.
[۶] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۹۹.
او پس از آن‌که مدتی در مرو ساکن بود از جانب قمرالدین، سلطان آموی، شهری در غرب رود جیحون بین بخارا و مرو، دعوت شد و به آن‌جا رفت و مدتی نیز در آن‌جا ساکن بود.
[۷] رازی، امین احمد، هفت اقلیم، ج۳، ص۴۰۶.



بخارائی کتاب دیوان شعر اثر وی می‌باشد.


۱. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۳.    
۲. خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۶۰۷.
۳. نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران، ج۱، ص۹۹.
۴. هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، ج۳، ص۱۴۱۰.
۵. رازی، امین احمد، هفت اقلیم، ج۳، ص۴۰۶.
۶. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۹۹.
۷. رازی، امین احمد، هفت اقلیم، ج۳، ص۴۰۶.
۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۳.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن عمر بخارائی»، ج۴، ص۲۹۱.






جعبه ابزار