محمد بن فتوح حمیدی (مقالهدوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن فتوح حمیدی (قبل از
۴۲۰-
۴۸۸ هـ.ق) دانشمندی برجسته در
حدیث،
فقه، تاریخ و ادبیات بود.
او از
قرطبه برخاست و در میورقه به دنیا آمد، سپس به
مصر،
دمشق،
واسط،
مکه و
افریقیه سفر کرد و در
بغداد سکنا گزید.
وی شاگرد ابن حزم اندلسی بود و با دانشمندانی چون ابن ماکولا و خطیب بغدادی مجالست داشت.
او را فردی پرهیزکار، باهوش و مورد اعتماد در نقل حدیث دانستهاند.
از آثار مهم ایشان
جذوة المقتبس فی تاریخ الأندلس،
الجمع بین الصحیحین و
الذهب المسبوک فی وعظ الملوک است.
وی در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد درگذشت.
ابوعبداللّه محمد بن فتوح بن عبداللّه حمیدی اندلسی میورقی اصالتاً از قرطبه بوده
و قبل از سال ۴۲۰ (هجری قمری)
در میورقه ـ جزیره ای در شرق
اندلس ـ متولد شد.
برای کسب علم و دانش به بلاد گوناگون از جمله مصر،
دمشق،
واسط، مکه
و افریقیه
سفر نمود و در بغداد سکنا گزید.
وی فردی محدث، حافظ،
فقیه، رجالی،
مورخ، ادیب، نحوی، اصولی و شاعر بود.
او همواره مشغول تحصیل علم بود.
برخی از رجالنویسان او را فردی خیّر، عفیف، پرهیزکار
زیرک، باهوش و در نقل احادیث مورد اعتماد
و مذهب او را ظاهری دانستهاند.
ابن فتوح فقه را نزد
ابوزید قیروانی آموخت
و از
ابن حزم اندلسی حدیث شنید و به همنشینی با او شهرت داشت.
ابوعبداللّه با
ابن ماکولا دوست و همنشین بوده و از او،
خطیب بغدادی،
ابوتمام علی واسطی و دیگران بهره برد.
ابوعلی صدفی،
ابوالحسن بن سرحان،
ابوبکر بن طرخان،
اسماعیل بن محمد تیمی،
قاضی محمد بن علی جلاّبی و بسیاری از بزرگان
عراق از او بهره بردند.
میورقی تألیفات زیادی داشته که عبارتند از:
• جذوة المقتبس فی تاریخ الاندلس؛
• الجمع بین الصحیحین؛
• تاریخ الاسلام؛
• الامانی الصادقه؛
• ذم النمیمه؛
• الذهب المسبوک فی وعظ الملوک؛
• تسهیل السبیل إلی علم الترسیل؛
• ماجاء من النصوص و الاخبار فی حفظ الجار؛
• مخاطبات الاصدقاء فی مکاتبات و اللقاء؛
• من اُدّعی الامان من اهل الایمان؛
• بلغة المستعجل فی التاریخ؛
• التذکره؛
• جمل التاریخ الاسلام؛
• الفوائد المنتقاة؛
• المتشاکة فی اسماء الفواکه؛
• نوادر الأطباء؛
• تفسیر غریب ما فی الصحیحین؛
• مختارات من مرویاته؛
• ادب الاصدقا؛
• تحیة المشتاق فی ذکر صوفیة العراق؛
• المؤتلف و المختلف؛
• وفیات الشیوخ؛
• دیوان شعر.
حمیدی در هفدهم
ذیحجّه سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد درگذشت
و در باب أبرز دفن شد.
در
صفر سال
۴۹۱ (هجری قمری) جنازه اش از آنجا به باب حرب منتقل و در مقبره بشر حافی دفن شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن فتوح حمیدی»، ج۳، ص۳۲۲.