• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن محمد بزدوی (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: محمد بن محمد بزدوی (مقاله‌دوم)
مقالات مرتبط: محمد بن محمد بزدوی.


محمد بن محمد بزدوی (۴۲۱- ۴۹۳ هـ.ق) فقیه، اصولی، محدث و مدرس برجسته حنفی بود.
او از اسماعیل بن عبدالله صادق و دیگران علم آموخت و در زمینه‌های ادبیات عرب، فقه، اصول، حدیث و مناظره مهارت یافت.
وی به مکه سفر کرد و در شهرهای مختلف مانند مرو، ساری، سمرقند و بخارا به تدریس پرداخت.
او قاضی‌القضات سمرقند و پیشوای علمای حنفی در ماوراءالنهر بود.
از آثار وی الواقعات، المبسوط فی الفروع، شرح جامع الصدر و اصول الدین است.
ایشان در سال ۴۹۳ (هجری قمری) در بخارا درگذشت.


ابویسر محمد بن محمد بن حسین صدرالاسلام نَسَفی بزدوی
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۲] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۳.    
[۳] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
[۴] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
[۵] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
[۶] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
[۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
اهل بَزْدَه (روستایی در شش فرسخی شهر نَسَف (نَخَشب) در بخارا بود.
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
در سال ۴۲۱ (هجری قمری) به دنیا آمد.
[۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    

در انواع علوم مانند ادبیات عرب، فقه، اصول، حدیث
[۱۱] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
و مناظره ماهر گردید.
[۱۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
[۱۳] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    

او در عصر خود ادیب، جدلی، فقیه، اصولی، محدث و مدرس به شمار می‌آمد. برای انجام اعمال حج به مکه رفت. برای تدریس و املای حدیث به شهرهای ساری، مرو، سمرقند و بخارا سفر کرد و تا پایان عمر در بخارا ساکن بود.
[۱۴] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    

او قاضی القضات شهر سمرقند
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۱۶] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
[۱۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
[۱۸] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
[۱۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
و پیشوای عالمان حنفی مذهب
[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۲۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
[۲۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
در ماوراءالنهر نیز بود.
[۲۵] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
[۲۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۲۷] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۳.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
[۲۹] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    



نسفی از استادان زمان خود چون اسماعیل بن عبداللّه لصادق، ابویعقوب یوسف سیّاری و دیگران ادب و حدیث آموخت.
[۳۰] لکنوی هندی، محمد عبدالحی، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیه، ص۱۸۸.


محمد شاگردانی داشت که از جمله آن‌ها؛ ابوحفص عمر بن محمد بن احمد نجم‌الدین نَسَفی
[۳۱] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۱۶.    
(نویسنده کتاب القند فی ذکر علماء سمرقند)،
[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۳۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۳۴] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
فرزندش قاضی ابوالمعالی احمد بزدوی که از شاگرادان وی به شمار می‌آمدند.
[۳۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۳.    



ابویسر کتاب‌هایی تألیف کرده است که عبارتند از:
• الواقعات؛
[۳۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    

• المبسوط فی الفروع؛
[۳۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
[۳۸] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
[۳۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۴۰] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
[۴۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    

• شرح جامع الصدر؛
[۴۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
[۴۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    

• اصول الدین.
[۴۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
[۴۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۴۶] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    



بزدوی در سال ۴۹۳ (هجری قمری) در بخارا از دنیا رفت.
[۴۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
[۴۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
[۴۹] نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
[۵۰] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۱.    
[۵۱] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
[۵۲] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
[۵۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۵۴] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
[۵۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    

(دیگر منابع:
[۵۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر فی المعجم الکبیر، ج۱، ص۵۲۸.    
[۵۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
[۵۸] قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
[۵۹] ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
[۶۰] کبری زاده، طاش، مفتاح السعادة، ج۲، ص۱۶۵.
[۶۱] دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۰۲۸.
[۶۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
[۶۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
)


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۲. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۳.    
۳. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
۴. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
۵. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
۶. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۱۱. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
۱۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
۱۳. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
۱۴. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۱۶. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
۱۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۲.    
۱۸. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
۱۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۲۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۲۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۲۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۲۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۲۵. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
۲۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۲۷. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۳.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۲۹. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۳۰. ↑ لکنوی هندی، محمد عبدالحی، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیه، ص۱۸۸.
۳۱. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۱۶.    
۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۳۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۳۴. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۳۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۲، ص۲۰۳.    
۳۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
۳۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
۳۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۳۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۴۰. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۴۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۴۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
۴۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۴۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۴۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۴۶. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۴۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    
۴۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۴، ص۱۶۴.    
۴۹. ↑ نسفی، نجم‌الدین، القند فی ذکر علماء سمرقند، ص۷۰۴.    
۵۰. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۱.    
۵۱. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۷.    
۵۲. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۵۶۳.    
۵۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۵۴. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۵۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۵۶. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، التحبیر فی المعجم الکبیر، ج۱، ص۵۲۸.    
۵۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۴، ص۱۲۲.    
۵۸. ↑ قرشی، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۲، ص۲۷۰.    
۵۹. ↑ ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم، ج۲، ص۸۵.    
۶۰. ↑ کبری زاده، طاش، مفتاح السعادة، ج۲، ص۱۶۵.
۶۱. ↑ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۰، ص۱۰۲۸.
۶۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۱۰.    
۶۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن محمد بزدوی»، ج۳، ص۲۹۴.


رده‌های این صفحه : ادیبان حنفی قرن 5 (قمری) | اصولیین حنفی قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 493 (قمری) | زادگان سال 421 (قمری) | شخصیت‌های حنفی قرن 5 (قمری) | علمای حنفی قرن 5 (قمری) | فقهای حنفی قرن 5 (قمری) | مؤلفان حنفی قرن 5 (قمری) | محدثان حنفی قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار