• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن محمد زیادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن محمد زیادی (۳۱۷ ـ ۴۱۰ هـ.ق) ادیب، محدث، فقیه شافعی و مفتی نیشابور بود.
او از محضر بزرگان علم حدیث و فقه بهره برد و به مدت ۳۰ سال به تدریس و املا اشتغال داشت.
در علم شروط تخصص داشت و بسیاری از فقها و محدثان از او روایت کرده‌اند.
آثارش شامل کتابی درعلم شروط و الامالی در حدیث است.
وی در سال ۴۱۰ (هجری قمری) درگذشت و در نیشابور به خاک سپرده شد.



ابوطاهر محمد بن محمد بن مَحْمِش زیادی نیشابوری ادیب، محدث، فقیه شافعی مذهب و مفتی بلامنازع نیشابور در سده چهارم و اوایل سده پنجم (هجری قمری) بود.
وی در سال ۳۱۷ (هجری قمری) یا ۳۱۳ (هجری قمری) متولد شد.
او منسوب به یکی از اجداد خود به نام زیاد یا منسوب به محل سکونتش در میدان زیاد بن عبداللّه لرحمان در نیشابور بود.
پدرش از زهّادِ معروف نیشابور بود که مردم به او و دعایش تبرک می‌جستند.
وی که از محدثان و فقهای نامدار نیشابور به شمار می‌رفت. تخصصی تام در علم شروط (کیفیت ثبت احکام و اسناد) داشت.
به مدت سی سال به تدریس و املا اشتغال داشت.



ابوطاهردر سال ۳۲۵ (هجری قمری) به فراگیری علم حدیث روی آورد و در سال ۳۲۸ (هجری قمری) به فراگیری علم فقه پرداخت.
در این دانش از محضر ابوالولید و ابوسهل نیز بهره‌مند شد.
[۶۲] عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۳.

وی راوی از ابوبکر قطان، محمد بن یعقوب اصم، ابوعبداللّه صفار، ابوحامد بن بلال، محمد بن حسن محمد آبادی و بعضی دیگر بوده است.



از نیشابوری کسانی چون؛ ابوبکر بیهقی، ابوالقاسم بن علیک، ابوسعد بن رامش، ابوصالح موذن، ابوعاصم عبادی (م ۴۵۸ هـ.ق) و برخی دیگر روایت‌گر از او بوده‌اند.
همچنین ابوالقاسم قشیری و حاکم نیشابوری که قبل از وی، در سال ۴۰۵ (هجری قمری) درگذشته، نیز از وی روایت کرده‌اند.



محمد کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارتند از:
• کتابی در علم شروط؛
• الامالی در حدیث.
در بعضی از منابع، برخی فواید و مسائل فقهی نیز از او نقل شده است.
[۹۰] عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۲- ۱۰۳.



زیادی در سال ۴۱۰ (هجری قمری) درگذشت و در مقبره حیره نیشابور به خاک سپرده شد.
بعضی منابع عمر او را هنگام وفات بیش از صد سال دانسته‌اند.
[۹۸] عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۱.

(دیگرمنابع:
[۹۹] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیشابور، ص۱۸۶.
[۱۰۳] اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۳۰۱.
)



۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۸.    
۲. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۵.    
۳. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۴. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۹.    
۶. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۲۰۹.    
۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۸.    
۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۵.    
۱۰. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۱۱. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۱۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۹.    
۱۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۶.    
۱۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۱۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۲۰۹.    
۱۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۱۷. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۱۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۸.    
۱۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۲۰. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۲۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۹.    
۲۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۲۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۲۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۲۵. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۲۶. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۲۷. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۲۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۴۵۱.    
۲۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۳۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۶.    
۳۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۸۴.    
۳۲. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۳۳. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۳۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۳۵. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۳۶. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۶.    
۳۷. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۳۸. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۳۹. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۴۰. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۴۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۴۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۴۳. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۲۰۹.    
۴۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۸.    
۴۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۶.    
۴۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۸.    
۴۷. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۴۸. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۴۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۵۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۵۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۲۰۹.    
۵۲. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۵۳. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۵۴. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۵۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۵۶. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۵۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۵۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۵۹. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۶۰. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۶۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۶۲. عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۳.
۶۳. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۶۴. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۶۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۶۶. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۶۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۶۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام،ج۲۸، ص۲۱۳.    
۶۹. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۸۴.    
۷۰. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۷۱. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۷۲. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۷۳. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۷۴. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۷.    
۷۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۷۶. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۷۷. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۱۹۹.    
۷۸. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۷۹. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۰، ص۴۵۱.    
۸۰. نووی، یحیی بن شرف، تهذیب الاسماء و اللغات، ج۲، ص۲۴۵.    
۸۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۸.    
۸۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۴.    
۸۳. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۸۴. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۸۵. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۸۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۹.    
۸۷. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۸۸. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۸۹. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۹.    
۹۰. عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۲- ۱۰۳.
۹۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۱.    
۹۲. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۰.    
۹۳. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۱۹۶.    
۹۴. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۹۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۸.    
۹۶. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۹۷. صیرفینی، ابراهیم بن محمد، المنتخب من کتاب السیاق، ص۱۸.    
۹۸. عبادی، محمد بن احمد، طبقات الفقهاء الشافعیه، ص۱۰۱.
۹۹. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیشابور، ص۱۸۶.
۱۰۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۲۷۶.    
۱۰۱. ذهبی، محمد بن احمد، تذکره الحفاظ، ج۳، ص۱۶۹.    
۱۰۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۸، ص۲۱۳.    
۱۰۳. اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۳۰۱.
۱۰۴. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱، ص۲۰۹.    
۱۰۵. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۸۴.    
۱۰۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۶۰.    
۱۰۷. ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۴، ص۵۷۴.    
۱۰۸. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۶، ص۲۱۱.    
۱۰۹. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۶، ص۲۹۹.    
۱۱۰. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۶، ص۴۱۳.    
۱۱۱. ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۵۶، ص۴۲۴.    
۱۱۲. رافعی، عبدالکریم بن محمد، التدوین فی اخبار قزوین، ج۲، ص۲۰۱.    
۱۱۳. رافعی، عبدالکریم بن محمد، التدوین فی اخبار قزوین، ج۳، ص۲۰۹.    
۱۱۴. رافعی، عبدالکریم بن محمد، التدوین فی اخبار قزوین،ج۴، ص۱۷۹.    
۱۱۵. اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۳۳۳.    
۱۱۶. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۷، ص۲۱.    
۱۱۷. کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۱۱، ص۲۹۸.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن محمد زیادی»، ج۳، ص۳۳۲.






جعبه ابزار