• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن مظفر شامی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





محمد بن مظفر شامی (۴۰۰ ـ ۴۸۸ هـ.ق) فقیه، محدث، مدرس و قاضی برجسته شافعی بود.
او در مکه و بغداد به تحصیل فقه و حدیث پرداخت و بیش از ۵۵ سال در بغداد و مکه به تدریس و قضاوت مشغول بود.
در سال ۴۷۸ (هجری قمری) با فرمان المقتدی عباسی به قاضی‌القضات بغداد منصوب شد و با شرایطی سختگیرانه مانند عدم دریافت اجرت و نپذیرفتن هدایا این منصب را پذیرفت.
وی فردی پرهیزکار، اما سخت‌گیر و تندخو بود.
از آثار او البیان فی اصول الدین است.
ایشان در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد درگذشت و در قطعه فقهای کرخ به خاک سپرده شد.



ابوبکر محمد بن مظفر بن بکران شامی حموی اهل حَماة (از شهرهای شام) بود. در سال ۴۰۰ (هجری قمری) در آن‌جا به دنیا آمد و پرورش یافت.
در سال ۴۱۷ (هجری قمری) برای انجام اعمال حج به مکه رفت. پس از مراجعت از سفر حج در شهر خود به تحصیل فقه پرداخت.
او در سنین جوانی برای کسب دانش بیشتر به بغداد رفت و در آن‌جا ساکن گردید.
ادیب، فقیه، راوی حدیث، مدرّس و مورد اعتماد به شمار می‌آمد.
وی در عصر خود رییس مذهب شافعی و پرهیزکار و دارای اخلاقی خشن و تند بود.


ابوبکر از استادان بغداد همچون قاضی ابوطیب طبری، ابوالقاسم بن بشران و دیگران حدیث و فقه آموخت.



از شامی کسانی چون کثیر بن سعید، عبداللّه لوهاب بن مبارک و دیگران روایت کرده‌اند.



محمد بن مظفر بیش از ۵۵ سال در بغداد به امامت جماعت و تدریس و در مکه به نقل حدیث اشتغال داشت.
او در ابتدا جانشین قاضی القضات ابوعبداللّه دامغانی برای قضاوت در قسمتی از شهر بغداد بود. پس از مرگ او در سال ۴۷۸ (هجری قمری) با پیشنهاد وزیر ابوشجاع از سوی المقتدی عباسی منصب قاضی القضات به او واگذار گردید.
وی در بدو امر از پذیرفتن آن مقام امتناع کرد، ولی بعد با شرایطی مانند نگرفتن اجرت برای قضاوت، نپذیرفتن شفاعت دیگران و شروط دیگر آن را پذیرفت.
او از سلطان و دوستان خود هدیه قبول نمی‌کرد. ایشان با درآمدی که از اجاره کارگاه خود به دست می‌آورد هزینه زندگی‌اش را تأمین می‌نمود.



حموی کتاب البیان فی اصول الدین را نگاشته است.



ابن مظفر در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت و در قطعه فقهای کرخ به خاک سپرده شد.



۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۶.    
۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۴. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۹. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۱۰. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۱۱. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۱۲. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۱۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۵.    
۱۴. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب،ج۱، ص۳۹۱.    
۱۵. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۱.    
۱۶. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۶.    
۱۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۱۸. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۱۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۲۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۲۱. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۲۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۵.    
۲۳. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۲۴. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۱.    
۲۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۶.    
۲۶. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۲۷. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۲۸. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۲۹. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۶.    
۳۰. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۳۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۵.    
۳۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۵.    
۳۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۳۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۳۵. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۳۶. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۳۷. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۲.    
۳۸. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۳۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۴۰. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۴۱. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۶.    
۴۲. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۴۳. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۳۹۸.    
۴۴. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۱.    
۴۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۴۶. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۴۷. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۴۸. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۲.    
۴۹. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۵.    
۵۰. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۵۱. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۵۲. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۵۳. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۲.    
۵۴. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۵۵. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۵۶. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۳.    
۵۷. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۶.    
۵۸. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۳۹۸.    
۵۹. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۶۰. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۶۱. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۳۳، ص۲۷۷.    
۶۲. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۳.    
۶۳. سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۴، ص۲۰۳.    
۶۴. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۸.    
۶۵. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۶.    
۶۶. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۳۹۸.    
۶۷. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۱.    
۶۸. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۷.    
۶۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۲.    
۷۰. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۸۷.    
۷۱. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۷۲. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۲.    
۷۳. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۶۴.    
۷۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۲۰۶.    
۷۵. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۶.    
۷۶. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۵۸.    
۷۷. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۷۸. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۷۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۲.    
۸۰. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۶۴.    
۸۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۲۰۶.    
۸۲. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۶.    
۸۳. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۷، ص۲۹.    
۸۴. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۹۱.    
۸۵. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۳۹۸.    
۸۶. ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۲۵۱.
۸۷. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۵، ص۲۴.    
۸۸. اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۱۵.
۸۹. ابن قاضی شهبه، ابوبکر بن احمد، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۲۷۱.    
۹۰. ابن قطلوبغا، قاسم بن قطلوبغا، تاج التراجم فی طبقات الحنفیه، ج۲، ص۹۰.    
۹۱. حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۲۶۴.    
۹۲. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب فی أخبار من ذهب، ج۵، ص۳۸۹.    
۹۳. بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ص۲۰۶.    
۹۴. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۷۶.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن مظفر شامی»، ج۳، ص۳۳۶.






جعبه ابزار