محمد بن مظفر شامی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن مظفر شامی (
۴۰۰ ـ
۴۸۸ هـ.ق) فقیه، محدث، مدرس و قاضی برجسته
شافعی بود.
او در
مکه و
بغداد به تحصیل
فقه و
حدیث پرداخت و بیش از ۵۵ سال در بغداد و مکه به تدریس و قضاوت مشغول بود.
در سال
۴۷۸ (هجری قمری) با فرمان المقتدی عباسی به قاضی‌القضات بغداد منصوب شد و با شرایطی سختگیرانه مانند عدم دریافت اجرت و نپذیرفتن هدایا این منصب را پذیرفت.
وی فردی پرهیزکار، اما سخت‌گیر و تندخو بود.
از آثار او
البیان فی اصول الدین است.
ایشان در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد درگذشت و در قطعه فقهای کرخ به خاک سپرده شد.
ابوبکر محمد بن مظفر بن بکران شامی حموی اهل
حَماة (از شهرهای
شام) بود.
در سال ۴۰۰ (هجری قمری) در آن‌جا به دنیا آمد و پرورش یافت.
در سال ۴۱۷ (هجری قمری) برای انجام اعمال حج به مکه رفت.
پس از مراجعت از سفر حج در شهر خود به تحصیل فقه پرداخت.
او در سنین جوانی برای کسب دانش بیشتر به بغداد رفت و در آن‌جا ساکن گردید.
ادیب، فقیه،
راوی حدیث، مدرّس
و مورد اعتماد به شمار می‌آمد.
وی در عصر خود رییس مذهب شافعی
و پرهیزکار
و دارای اخلاقی خشن و تند بود.
ابوبکر از استادان بغداد همچون
قاضی ابوطیب طبری،
ابوالقاسم بن بشران و دیگران حدیث و فقه آموخت.
از
شامی کسانی چون کثیر بن سعید، عبداللّه لوهاب بن مبارک و دیگران روایت کرده‌اند.
محمد بن مظفر بیش از ۵۵ سال در بغداد به امامت جماعت و تدریس
و در مکه به نقل حدیث اشتغال داشت.
او در ابتدا جانشین قاضی القضات ابوعبداللّه دامغانی برای قضاوت در قسمتی از شهر بغداد بود.
پس از مرگ او در سال ۴۷۸ (هجری قمری) با پیشنهاد وزیر ابوشجاع از سوی المقتدی عباسی منصب قاضی القضات به او واگذار گردید.
وی در بدو امر از پذیرفتن آن مقام امتناع کرد، ولی بعد با شرایطی مانند نگرفتن اجرت برای قضاوت، نپذیرفتن شفاعت دیگران و شروط دیگر آن را پذیرفت.
او از سلطان و دوستان خود هدیه قبول نمی‌کرد.
ایشان با درآمدی که از اجاره کارگاه خود به دست می‌آورد هزینه زندگی‌اش را تأمین می‌نمود.
حموی کتاب
البیان فی اصول الدین را نگاشته است.
ابن مظفر در سال ۴۸۸ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت
و در قطعه فقهای کرخ به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمد بن مظفر شامی»، ج۳، ص۳۳۶.
