محمّد بن حسین حنبلی بغدادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمّد بن حسین حنبلی بغدادی (
۳۸۰ ـ
۴۵۸ هـ.ق) فقیه و اصولی برجسته
حنبلی بود.
او نزد اساتید بزرگی مانند ابوعبدالله بن حامد
فقه آموخت و در شهرهای
مکه،
دمشق و
حلب به تکمیل دانش خود پرداخت.
وی در بغداد و شام به تدریس فقه و حدیث پرداخت و قاضیالقضات بغداد شد. از شاگردان او میتوان به
خطیب بغدادی اشاره کرد.
او مفتی و رئیس مذهب حنبلی در بغداد بود و آثار متعددی چون
احکام القرآن و
الکفایه فی اصول الفقه دارد.
ایشان در سال ۴۵۸ (هجری قمری) در بغداد درگذشت و در مقبره باب حرب دفن شد.
ابویعلی محمّد بن حسین بن محمّد حنبلی بغدادی معروف به
ابن فراء در سال ۳۸۰ (هجری قمری) در بغداد به دنیا آمد و همانجا پرورش یافت.
پدرش از بزرگان
مذهب حنفی بغداد بود.
او در عصر خود ادیب، فقیه، اصولی، جدلی، آگاه به علوم قرآن محدثی ثقه و مدرس به شمار میآمد.
ابویعلی در پنج سالگی از استادان بغداد چون
ابوالقاسم موسی بن عیسی سراج،
علی بن معروف و دیگران حدیث شنید.
سپس چند سال در حوزه درس بزرگ حنابله
ابوعبداللّه بن حامد شرکت کرد و نزد وی در
فقه صاحبنظر شد.
پس از آن برای کسب دانش بیشتر به شهرهای مکه، دمشق و حلب سفر کرد و از استادانی همچون
ابومحمد عبداللّه لرحمان بن ابینصر تمیمی،
ابوبکر قطّان و دیگران حدیث آموخت.
ابن فراء سال ۴۰۲ (هجری قمری) به امر استادش ابوعبداللّه بن حامد به تدریس پرداخت.
او در بغداد و دمشق به تدریس فقه و نقل حدیث اشتغال داشت.
کسانی چون ابوبکر احمد بن علی خطیب بغدادی،
ابوعلی اهوازی و بسیاری از دانشپژوهان بغداد از شاگردان وی به شمار میآمدند.
محمّد در سال ۴۱۴ (هجری قمری) برای انجام اعمال حج به مکه رفت. وی در زمان خود بسیار مورد توجه و احترام
القادر و القائم عباسی بود.
بعد از مرگ قاضی القضات
ابن ماکولا، از سوی القائم بامرا برای قضاوت در بغداد و اطراف آن، حرّان و حلوان منصوب گردید و از سوی خود برای قضا در حرّان و حلوان جانشین تعیین نمود.
وی در عصر خود مفتی و رییس مذهب حنبلی در بغداد بود.
حنبلی کتابهای متعددی درباره موضوعهای گوناگون دارد که عبارتاند از:
• کتاب احکام القرآن؛
• المعتمد؛
• المقتبس؛
• الصفات؛
• الایمان؛
• احکام السلطانیه؛
• الکفایه فی اصول الفقه؛
• احکام القرآن؛
• عیون المسائل؛
• اربع مقدمات فی اصول الدیانات؛
• تبرئة معاویه؛
• العده؛
• مقدمه فی الادب؛
• الطب؛
• اللباس؛
• المجرد.
ابن حسین سال ۴۵۸ (هجری قمری) در بغداد از دنیا رفت و در مقبره باب حرب به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «محمّد بن حسین حنبلی بغدادی»، ج۳، ص۲۹۸.