ملکشاه سلجوقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ملکشاه سلجوقی (
۴۴۷ ـ
۴۸۵ هـ.ق) سومین سلطان بزرگ سلجوقی و ملقب به
جلال‌الدوله از سوی خلیفه مقتدی، از برجسته‌ترین پادشاهان دوره سلجوقی بود.
پس از کشته شدن پدرش در سال
۴۶۵ هـ.ق، با حمایت
خواجه نظام‌الملک به سلطنت رسید.
سلطنت وی دوران اوج قدرت
سلجوقیان بود و قلمرو گسترده‌اش از
چین تا
روم و از
دریای خزر تا
یمن را دربر می‌گرفت.
مرکز حکومت او
اصفهان بود و به عمران، ساخت‌وساز و راه‌سازی اهتمام داشت.
او در سال‌های پایانی عمر تحت تأثیر بدگویی‌ها خواجه نظام‌الملک را از میان برداشت.
برخی نگارش رساله‌ای درباره اوضاع کشور را به او نسبت داده‌اند.
وی در سال ۴۸۵ (هجری قمری) در
بغداد درگذشت و پیکرش را در اصفهان دفن کردند.
ابوالفتح ملکشاه پسر آلب ارسلان پسر محمد، سلطان جلال‌الدوله سلجوقی در سال ۴۴۷ (هجری قمری) به دنیا آمد.
پس از کشته شدن پدرش آلب ارسلان
با تدبیر وزیر خواجه نظام الملک حسن طوسی امرا و ارکان دولت سلجوقی بر سلطنت ملکشاه گردن نهادند و او را با احترام تمام بر تخت فرمانروایی نشاندند.
وی از سوی خلیفه مقتدی با به جلال‌الدوله ملقب گردید.
ابوالفتح بر سرزمینی بسیار پهناور که از حیث طول از حدود چین تا
سوریه و روم قدیم و از حیث عرض از شمال دریاچه خزر تا اقیانوس هند،
عربستان و یمن را در بر می‌گرفت سلطنت می‌کرد.
مرکز حکومت وی شهر اصفهان بود.
او بخش‌های گوناگون از قلمرو پهناور خویش را پس از فتح به نزدیکان خود واگذار می‌کرد تا در اداره آن‌ها سهیم باشند.
وی به آبادانی شهرها، ساختن پل‌ها و احداث راه‌های ارتباطی، سیر و سفر و شکار حیوانات علاقه‌ای وافر داشت.
در سال
۴۷۹ (هجری قمری) از اصفهان متوجه
شام شد و از آن‌جا به بغداد رفت.
سپس در سال
۴۸۱ (هجری قمری) برای انجام اعمال
حج به
مکه سفر کرد.
او در اواخر عمر خویش بر اثر بدگویی همسرش و بدخواهان وزیر خواجه نظام‌الملک به وی بدبین شد و اسباب قتل او را فراهم نمود.
مدت سلطنت او نوزده سال بود.
ملکشاه اثری به نام
تاریخ جلالی را منسوب به او می‌دانند.
هرچند نویسنده بودن وی مورد تردید است، اسماعیل پاشا، نگارش رساله‌ای در وصف مملکت ملکشاه و اخبار آن را به او نسبت می‌دهد.
سلجوقی سرانجام در سومین سفرش به بغداد
در سال ۴۸۵ (هجری قمری)،
در ۳۸ سالگی در بغداد درگذشت.
جسد وی را پس از انتقال به اصفهان،
در مدرسه عظیمیّه به خاک سپردند.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ملکشاه سلجوقی»، ج۳، ص۳۸۷.
