هبه‌الله بن احمد انصاری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
هبةاللّه بن احمد انصاری (
۴۴۴ ـ
۵۲۴ هـ.ق) محدث، حافظ و مورخ شافعی‌مذهب بود.
از استادان او می‌توان به پدرش، ابوالقاسم حنائی، ابوالحسین محمد بن مکی، عبدالدائم بن حسن هلالی،
ابوبکر بن خطیب و
قاضی مروزی اشاره کرد.
شاگردان برجسته‌اش شامل ابوبکر بن عربی، ابوطاهر سلفی، غیث ارمنازی، عبدالرزاق نجار، اسماعیل بن علی جنزوی و ابوطاهر خشوعی هستند.
آثار مهم او
الوفیات،
تسمیة من روی عن المزنی،
المختصر الصغیر من علم شافعی و
تتمة تاریخ داریا هستند.
ابومحمد هبه اللّه بن احمد بن محمد انصاری دمشقی معروف به
ابن اکفانی در سال ۴۴۴ (هجری قمری) دیده به جهان گشود و در نه سالگی به آموختن علم و استماع حدیث روی آورد.
وی فردی مورخ، حافظ و از محدثان
شافعی مذهب بود.
ابومحمد از پدرش و ابوالقاسم حنائی، ابوالحسین محمد بن مکی،
عبدالدائم بن حسن هلالی، ابوبکر بن خطیب و دیگران حدیث شنید. مدتی نیز نزد
قاضی مروزی، فقه
شافعی را آموخت.
دمشقی شاگردان متعددی تربیت کرد. ابن عساکر درباره وی می‌نویسد: « من بسیار از او حدیث شنیدم و او فردی بیدار و آگاه و مورد وثوق بود و در جمع آوری و ضبط احادیث نقش بسزایی داشت ».
از دیگر شاگردان او نیز می‌توان غیث ارمنازی، ابوبکر بن عربی،
ابوطاهر سلفی، عبدالرزاق نجّار،
اسماعیل بن علی جنزوی و ا
بوطاهر خشوعی را نام برد.
انصاری دارای تألیفاتی است که عبارتند از:
• الوفیات؛
• تسمیة من روی عن المزنی؛
• المختصر الصغیر من علم شافعی؛
• تتمة تاریخ داریا؛
• تسمیة من حدث من اهلها؛
• ذیلی بر کتاب وفیات النقله ابوسلیمان محمد بن عبداللّه حافظ. که وفیات حدود بیست سال را بر آن افزوده است.
ابن اکفانی به نقل مشهور در سال ۵۲۴ (هجری قمری)
در
دمشق درگذشت.
حاجی خلیفه وفات او را در سال ۴۸۵ (هجری قمری) آورده است
که اشتباه است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «هبةاللّه بن احمد انصاری»، ج۴، ص۴۳۷.
