• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یحیی اشبیلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: یحیی بن محمد اشبیلی


یحیی بن محمد اشبیلی (۵۱۲ ـ ۵۴۰ هـ.ق) عالم کشاورزی قرن ششم (هجری قمری)بود.
او زمیندار اشرافی در اشبیلیه و متخصص در کشاورزی و دامپروری بود.
مهم‌ترین اثر او الفلاحة الاندلسیه است که در قرن هجده میلادی به اسپانیایی و فرانسوی ترجمه شد.
دیگر آثارش شامل رسالة فی تربیة الکرم (درباره کشت انگور) و عیون الحقائق و ایضاح الطرائق است.


ابوزکریا یحیی بن محمد بن احمد اندلسی اشبیلی معروف به ابن عوّام
[۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۲] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
[۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
[۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
[۵] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
از تاریخ تولد و وفات و دیگر ابعاد حیات فردی و اجتماعی او اطلاع چندانی در دست نیست.
[۶] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    

برخی نیز معتقدند وی در قرن ششم و هفتم (هجری قمری) یا زمانی بین سال‌های ۵۱۲ (هجری قمری) و ۶۶۳ (هجری قمری) می‌زیست.
[۷] جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.
[۸] جیوسی، سلمی خضرا، میراث اسپانیای مسلمان، ج۲، ص۵۴۷.

به هر حال می‌توان گفت وی در قرن ششم (هجری قمری) و ترجیحاً در نیمه دوم این قرن زنده بوده است.
[۹] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیة، ج۱، ص۱۹۴.
[۱۰] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
[۱۱] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    

گارسیا سانچز (استاد دانشگاه اسپانیا) بر آن است با توجه به شواهد موجود در کتاب الفلاحه وی، می‌توان حدس زد او خود زمین‌دار اشرافی بوده که در اشبیلیه،
[۱۲] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
به ویژه در منطقه کوهستانی جرف می‌زیسته است.
در همانجا به کار و تحقیق در امر کشاوزی مشغول بوده است.
[۱۳] جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.
[۱۴] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۱۵] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    


ابوزکریا کتاب‌هایی تألیف کرده که عبارت‌اند از:
• الفلاحة الاندلسیه؛
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۱۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
[۱۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
[۲۰] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
مهم‌ترین اثر برجای مانده از او در علوم مربوط به کشاورزی در قرون میانه است.
[۲۱] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۲۲] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    

در قرن هجده میلادی به زبان اسپانیایی و سال‌ها بعد به زبان فرانسوی برای استفاده کشاورزان الجزایری مقیم آن‌جا ترجمه و منتشر شد.
[۲۳] جیوسی، سلمی خضرا، میراث اسپانیای مسلمان، ج۲، ص۵۴۷.
[۲۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    

این اثر مجموعه بزرگی از گزیده‌های متون اندلس
[۲۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
و شرق در زمینه کشاورزی و دامپروری است.
[۲۶] جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.

• رسالة فی تربیة الکرم (انگور)؛
[۲۷] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۲۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
[۲۹] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
اثر دیگر است که در سال ۱۸۸۹ میلادی در استکهلم منتشر شده است.
[۳۰] سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۱۹۴.
[۳۱] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    

• عیون الحقائق؛
[۳۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    

• ایضاح الطرائق؛ که به صورت خطی باقی مانده است.
[۳۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    


اشبیلی وفاتش را حدود ۵۴۰ (هجری قمری)
[۳۴] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
[۳۵] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۳۶] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
[۳۷] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
یا سال ۵۴۵ (هجری قمری)
[۳۸] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
[۳۹] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
و حدود ۵۸۰ (هجری قمری)
[۴۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
[۴۱] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
نوشته‌اند.
(دیگر منابع:
[۴۲] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
[۴۳] کحاله، عمر رضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۸۴۰.
[۴۴] بجنوردی، کاظم موسوی، دایرة المعارف الاسلامیه الکبری، ج۳، ص۵۹۸.
[۴۵] مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
)
۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۲. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
۵. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۶. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۷. ↑ جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.
۸. ↑ جیوسی، سلمی خضرا، میراث اسپانیای مسلمان، ج۲، ص۵۴۷.
۹. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیة، ج۱، ص۱۹۴.
۱۰. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
۱۱. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۱۲. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۱۳. ↑ جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.
۱۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۱۵. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۱۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
۱۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۱۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
۲۰. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۲۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۲۲. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۲۳. ↑ جیوسی، سلمی خضرا، میراث اسپانیای مسلمان، ج۲، ص۵۴۷.
۲۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۲۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۲۶. ↑ جیوسی، سلمی الخضراء، الحضارة العربیه الاسلامیه فی الاندلس، ج۲، ص۱۳۷۴.
۲۷. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۲۸. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۲۹. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۳۰. ↑ سرکیس، یوسف الیان، معجم المطبوعات العربیه، ج۱، ص۱۹۴.
۳۱. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۳۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۳۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۳۴. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
۳۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۳۶. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۲، ص۳۲۰.    
۳۷. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۳۸. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۵۲۰.    
۳۹. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۴۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۶۵.    
۴۱. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    
۴۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۳، ص۲۲۲.    
۴۳. ↑ کحاله، عمر رضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۸۴۰.
۴۴. ↑ بجنوردی، کاظم موسوی، دایرة المعارف الاسلامیه الکبری، ج۳، ص۵۹۸.
۴۵. ↑ مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۸، ص۱۶۲.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یحیی بن محمد اشبیلی»، ج۴، ص۹۳۰.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 540 (قمری) | درگذشتگان سال 545 (قمری) | درگذشتگان سال 580 (قمری) | زادگان سال 512 (قمری) | شخصیت‌های قرن 6 (قمری) | مؤلفان قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار