• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یحیی بن علی بزار حلوانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: یحیی بن علی بزار


یحیی بن علی بزار (م ۴۵۰–۵۲۰ هـ.ق) فقیه و متکلم شافعی مذهب بود.
وی نزد ابواسحاق شیرازی و دیگران علوم فقه و اصول را آموخت.
او در فقه شافعی، فن مناظره و علوم اختلاف مذاهب تبحر داشت.
ایشان مدتی نیز ریاست نگهبانان بغداد و سپس تدریس در نظامیه بغداد را برعهده گرفت.
خلیفه مسترشد او را برای اهدای خلعت به خاقان ماوراءالنهر فرستاد.
وی به شغل روغن‌فروشی اشتغال داشت و به همین دلیل به بزار شهرت یافت.
از آثار او کتاب التلویح در فقه شافعی است.
ایشان در رمضان سال ۵۲۰ (هجری قمری) در سمرقند درگذشت.


ابوسعد یحیی بن علی بن حسن بزار حلوانی مشهور به ابن حلوانی
[۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۳] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۷۰.    
[۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۶] ذهبی محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۶۷.    
[۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۸] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
در ذی الحجه سال ۴۵۰ (هجری قمری)
[۹] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۱۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۱۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
یا ۴۵۱ (هجری قمری)
[۱۲] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
در حلوان به دنیا آمد.
[۱۳] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    

برخی او را فردی تنگ‌خلق
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
و متکبر معرفی کرده‌اند.
[۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    

علت این‌که به بزار شهرت یافته، نشان می‌دهد به شغل روغن فروشی اشتغال داشته است.
[۱۶] فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۳۷۱.    


ابوسعد پس از گذراندن دوران کودکی به تحصیل روی آورد و علوم مذاهب، اختلافات آن‌ها و اصول را نزد شیخ ابواسحاق شیرازی خواند.
[۱۷] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۱۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    

از شاگردان بزرگ شیخ ابواسحاق،
[۱۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
متبحر در فقه شافعی
[۲۰] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۲۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۲۳] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۲۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
و فن مناظره گردید.
[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    

ایشان علاوه بر شیخ ابواسحاق، از استادانی چون ابوجعفر محمد بن احمد بن مسلمه،
[۲۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۲۷] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۲۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
ابوالحسین بن نقور،
[۲۹] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
ابوالخطاب بن بطر
[۳۰] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
بهره‌برد.


یحیی بن علی شاگردانی داشت که ابوسعد سمعانی
[۳۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
از شاگردان او بود.


حلوانی مدتی در بغداد ریاست نگهبانان را به عهده داشت،
[۳۳] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۳۴] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۳۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
سپس آن را رها کرده
[۳۶] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
و تدریس در نظامیه بغداد را عهده‌دار شد.
[۳۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۳۸] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۳۹] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    

پس از آن خلیفه مسترشدخلافت (۵۱۲ ـ ۵۲۹ه.ق)
[۴۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۴۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۴۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۴۳] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
او را به ماوراءالنهر
[۴۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۴۵] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۴۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۴۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۴۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
نزد خاقان محمد بن سلیمان
[۴۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۵۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۵۱] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۵۲] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۵۳] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۵۴] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
والی آن‌جا فرستاد تا از جانب خلیفه به او خلعت ببخشد.
[۵۵] اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۴۳۲.
[۵۶] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۵۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۵۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    



ابن حلوانی کتاب التلویح در فروع فقه شافعی از آثار اوست.
[۵۹] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
[۶۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۶۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۶۲] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۶۳] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    


بزار درنهایت، در ماه رمضان
[۶۴] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۶۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۶۶] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۶۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۶۸] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
سال ۵۲۰ (هجری قمری)
[۶۹] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۷۰] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۷۱] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۷۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
[۷۳] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۷۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
در سمرقند درگذشت.
[۷۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
[۷۶] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
[۷۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۷۸] سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
[۷۹] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    

(دیگر منابع:
[۸۰] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۲۵۹.    
[۸۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
[۸۲] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۷۰.    
[۸۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۶۷.    
[۸۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
[۸۵] کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
)


۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۳. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۷۰.    
۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۶. ↑ ذهبی محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۶۷.    
۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۸. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
۹. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۱۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۱۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۱۲. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۱۳. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۱۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۱۶. ↑ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ص۳۷۱.    
۱۷. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۱۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۱۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۲۰. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۲۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۲۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۲۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۲۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
۲۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۲۶. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۲۷. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۲۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۲۹. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۰. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۳۳. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۴. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۳۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۳۶. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۳۸. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۳۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۴۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۴۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۴۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۴۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۴۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۴۵. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۴۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۴۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۴۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۴۹. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۵۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۵۱. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۵۲. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۵۳. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۵۴. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۵۵. ↑ اسنوی، عبدالرحیم، طبقات الشافعیه، ج۱، ص۴۳۲.
۵۶. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۵۷. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۵۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۵۹. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۳.    
۶۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۶۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۶۲. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۶۳. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
۶۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۶۵. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۶۶. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۶۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۶۸. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۶۹. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۷۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۷۱. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۷۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۷۳. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۷۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
۷۵. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۹، ص۵۱۷.    
۷۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    
۷۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۷۸. ↑ سبکی، عبدالوهاب بن تقی‌الدین، طبقات الشافعیة الکبری، ج۷، ص۳۳۴.    
۷۹. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۸، ص۱۵۸.    
۸۰. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱۲، ص۲۵۹.    
۸۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۱۵.    
۸۲. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۲، ص۲۷۰.    
۸۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۴۶۷.    
۸۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص ۴۸۲.    
۸۵. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المولفین، ج۱۳، ص۲۱۲.    

پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یحیی بن علی بزار»، ج۴، ص۹۳۲.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 520 (قمری) | زادگان سال 450 (قمری) | زادگان سال 451 (قمری) | شخصیت‌های شافعی قرن 6 (قمری) | علمای شافعی قرن 6 (قمری) | فقهای شافعی قرن 6 (قمری) | متکلمان شافعی قرن 6 (قمری) | مولفان شافعی قرن 6 (قمری)
جعبه ابزار