• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یحیی ظهیرالدین سرخسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





یحیی ظهیرالدین سرخسی (زنده در اواخر قرن ششم هـ.ق) از فضلای برجسته و ادیبان برجسته بود.
او سال‌ها مسئول دیوان انشای سلطان شهاب‌الدین غوری (متوفی ۶۰۲ ه‌.ق) بود.
ایشان نوشته‌ها و منشآتش نزد عموم محبوب و مقبول بود.
وی مسافرتی به هند داشته و با سلطان تاج‌الدین تمرانشاه مراوداتی داشته است.
اشعاری میان او و سلطان درباره درخواست کنیزی رد و بدل شده که سلطان آن درخواست را پذیرفته است.
عوفی برخی از این اشعار را نقل کرده است. از آثار ایشان دیوان شعری به نام دیوان ظهیرالدین سرخسی به یادگار مانده است.



سید یحیی ظهیرالدین تاج الکتّاب سرخسی علوی به گفته هدایت وی در مرتبه اعلی از فضل و کمال بوده است.
[۱] هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، بخش۲، ج۱، ص۱۲۱۰.


یحیی مدت‌ها مسئول دیوان انشای سلطان شهاب‌الدین غوری (م۶۰۲ هـ.ق) بود.
ایشان منشآت و مکتوباتش مقبول خاص و عام واقع می‌شد.
او مسافرتی به هند کرده و با سلطان تاج‌الدین تمرانشاه مراوداتی داشته است.
اشعاری بین او و سلطان درباره خواهش کنیزی از وی رد وبدل شده که سلطان این حاجت او را برآورده کرد.
عوفی بعضی اشعار او از جمله اشعار او را در این باره نقل کرده است.
[۲] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۱۲۰.
[۳] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۹۰.
[۴] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص ۵۹۱.


ظهیرالدین اثرش دیوان شعر است که از آن به عنوان دیوان ظهیرالدین سرخسی یاد می‌شود.
[۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۵۸.
(دیگر منابع:
[۶] خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۱۰۸.
[۷] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۴، ص۵۳۶۹.
[۸] دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۴، ص۵۳۸۳.
[۹] نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، ج۱، ص۹۰.
)

۱. هدایت، رضاقلی‌خان، مجمع الفصحاء، بخش۲، ج۱، ص۱۲۱۰.
۲. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۱۲۰.
۳. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۵۹۰.
۴. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص ۵۹۱.
۵. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۹، ص۶۵۸.
۶. خیام‌پور، عبدالرسول، فرهنگ سخنوران، ص۱۰۸.
۷. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۴، ص۵۳۶۹.
۸. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ج۴، ص۵۳۸۳.
۹. نفیسی، سعید، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی، ج۱، ص۹۰.



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یحیی ظهیرالدین سرخسی»، ج۴، ص۴۴۶.






جعبه ابزار