یوسف مازنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن یوسف مازنی (م
۵۳۸ هـ.ق) ادیب و شاعر برجسته
اندلس بود.
او نزد استادانی چون ابوعلی صدفی، ابن اخضر و ابن عتاب دانش اندوخت.
شاگردانی همچون ابن بشکوال، قاضی ابن مضاء و خطیب قرطبه ابوجعفر کتامی نزد او پرورش یافتند.
ایشان در ادب عربی و
لغت سرآمد عصر خویش و شاعری نیکوسخن بود.
آثارش شامل
المقامات اللزومیه (یا
المقامات السرقسطیه اللزومیه) در پنجاه مقامه،
المسلسل در الفاظ غریب و مشکل،
شرح الکامل مبرد در لغت و اشعاری پراکنده است.
وی در ۲۱
جمادی‌الاولی ۵۳۸ (هجری قمری) در
قرطبه درگذشت.
ابوطاهر محمد بن یوسف بن عبداللّه مازنی سرقُسطی اندلسی معروف به
ابن أشْتَرکُویْی ظاهراً در نیمه دوم قرن پنجم (هجری قمری) در سرقسطه متولد شد.
او بعدها ساکن قرطبه گردید.
ابوطاهر مشایخی داشت که از ابوعلی صدفی بسیار بهره برده است.
وی همچنین از ابوالحسن بن اخضر، ابوعبداللّه بن سلیمان معروف به «ابن اخت غانم»، ابومحمد بن عتاب، ابوالحسن بن باذش،
عبداللّه بن محمد تجیبی دُکلی، ابوالقاسم بن صوابه و ابوعمران بن تلید روایت کرده است.
ابومحمد بن ثابت و ابومحمد بن سید از دیگر مشایخ او بوده‌اند.
محمد بن یوسف شاگردانی مانند:
ابن بشکوال (م
۵۷۸ هـ.ق)،
قاضی ابوالعباس بن مُضاء و خطیب قرطبه
ابوجعفر بن یحیی کتامی داشت.
ابن أشترگویی شاعری نیکوسخن و ممتاز بود و در تسلط بر
ادبیات عرب و علم لغت کسی به پای او نمی‌رسید.
اندلسی آثاری داشت که عبارت‌اند از:
• المقامات اللزومیه (المقامات السرقسطیه اللزومیه) در پنجاه مَقامه؛ مؤلف این کتاب را در قرطبه در مقابل
المقامات ابوالقاسم حریری که آن را در
بصره نگاشته بود، به نگارش درآورد.
نسخه‌ای از این کتاب در
کتابخانه واتیکان است که این نسخه در سال (م
۶۵۰ هـ.ق) از روی نسخه مؤلف نسخه برداری شده است.
• المسلسل در الفاظ غریب و مشکل؛ مرتب بر پنجاه باب، هر باب با یک شعر که دارای لغات غریب و مشکل است شروع می‌شود. این کتاب در
قاهره در سال ۱۹۵۷م به چاپ رسید.
• شرح الکامل مبرّد در لغت؛
او اشعاری نیز داشت که
ابن خطیب بعضی از آنها را در کتاب خود آورده است.
مازنی درنهایت در ۲۱ جمادی الاولی ۵۳۸ (هجری قمری) در قرطبه درگذشت.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلام، برگرفته از مقاله «محمد بن یوسف مازنی»، ج۴، ص۳۸۲.
