• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالحسن ثابت حلبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: ابوالحسن ثابت حلبی


ابوالحسن ثابت حلبی (۴۶۰ ه.ق) ادیب، نحوی، قاری و از فقهای بزرگ امامیه در حلب بود.
او از شاگردان نامدار ابوالصلاح تقی بن نجم حلبی بوده که بعد از وی جانشین او شد.
وی مسئولیت کتابخانه بزرگ حلب را پذیرفت.
او کتابی درباره نقد اسماعیلیه نوشت که بدان علت به امر خلیفه فاطمی مصر در حدود سال ۴۶۰ (هجری قمری) به دار آویخته شد.
کتابخانه زیر نظر او در حلب نیز که حاوی ده هزار مجلد کتاب بود، به آتش کشیده شد.



ابوالحسن ثابت بن اسلم بن عبداللّه لوهاب حلبی ۴۶۰ (هجری قمری) ادیب، نحوی، قاری و از فقهای بزرگ امامیه در حلب بود.
[۱] ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
[۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
[۳] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    
[۴] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۵] عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
[۶] سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
[۷] طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
[۸] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    

برخی منابع، نام پدرش را احمد گفته اند.
[۹] منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۴۵.    
[۱۰] أردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، ص۱۳۴.    
[۱۱] مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
که ظاهراً تصحیفی از اسلم است.
[۱۲] امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۴، ص۷.    


ابوالحسن همچنین مسئولیت اداره کتابخانه بزرگ حلب را پذیرفت.
[۱۳] أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
[۱۴] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۱۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    

کتابخانه زیر نظر او که حاوی ده هزار مجلد کتاب (وقف شده به دست سیف الدوله حمدانی ـ حکومت (۳۳۳ ـ ۳۵۶ ه.ق) و برخی دیگر) بود، توسط اسماعیلیان به آتش کشیده شد.
[۱۶] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۱۷] أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
[۱۸] ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
[۱۹] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    


او از شاگردان نامدار ابوالصلاح تقی بن نجم حلبی ۴۴۷ (هجری قمری) بوده است، که بعد از وی جانشین او و مصدر مراجعه مردم این شهر گشته و کرسی تدریس او را در اختیار گرفت.
[۲۰] أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
[۲۱] عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
[۲۲] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۲۳] طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
[۲۴] طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
[۲۵] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    


آثار وی عبارتند از؛
• ابتداء دعوة العبدیین و کشف غوارهم؛ که درباره ابتدای دعوت اسماعیلیه و نقد آراء و عقاید و بیان انحرافات ایشان به رشته تحریر درآورد.
[۲۶] أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
[۲۷] سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
[۲۸] ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
[۲۹] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۳۰] موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
[۳۱] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    

آقابزرگ از این کتاب با این عنوان یاد کرده است.
[۳۲] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    

• تعلیل قرائت عاصم؛ اثر دیگر اوست و بیان این موضوع که این قرائت همان قرائت قریش از قرآن است.
[۳۳] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۳۴] أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
[۳۵] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
[۳۶] موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
[۳۷] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    


ثابت بن اسلم به علت تالیف کتاب در نقد اسماعیلیه به دست داعیان اسماعیلی دستگیر شده و به المستنصر خلیفه فاطمی مصر (حکومت: ۴۲۷ ـ ۴۸۷(هجری قمری)) تحویل داده شد و به امر وی در حدود سال ۴۶۰ (هجری قمری) به دار آویخته شد.
[۳۸] ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
[۳۹] عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
[۴۰] ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
[۴۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    
[۴۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
[۴۳] سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
[۴۴] مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
[۴۵] موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
[۴۶] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    
[۴۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص ۲۴۸.    

(دیگر منابع:
[۴۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
[۴۹] سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
[۵۰] مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
[۵۱] طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
[۵۲] صدر، سید حسن، تأسیس الشیعه، ص۱۰۶ و ۳۴۶
[۵۳] امینی، عبدالحسین، شهداء الفضیلة، ص۳۱.
[۵۴] موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
[۵۵] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، ج۲، ص۴۱.
[۵۶] صدر، سید حسن، الشيعه و فنون الاسلام، ص۱۳۹.
[۵۷] خوئی، سید أبوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۹۰.    
[۵۸] اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۶.    
[۵۹] بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص ۲۴۸.    
[۶۰] کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    
)
۱. ↑ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
۳. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    
۴. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۵. ↑ عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
۶. ↑ سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
۷. ↑ طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
۸. ↑ کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    
۹. ↑ منتخب الدین رازی، علی بن عبدالله، فهرست منتجب الدین، ص۴۵.    
۱۰. ↑ أردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق و الأسناد، ص۱۳۴.    
۱۱. ↑ مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
۱۲. ↑ امین، سید حسن، مستدرکات اعیان الشیعه، ج۴، ص۷.    
۱۳. ↑ أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
۱۴. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۱۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
۱۶. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۱۷. ↑ أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
۱۸. ↑ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
۱۹. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    
۲۰. ↑ أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
۲۱. ↑ عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
۲۲. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۲۳. ↑ طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
۲۴. ↑ طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
۲۵. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    
۲۶. ↑ أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
۲۷. ↑ سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
۲۸. ↑ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
۲۹. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۳۰. ↑ موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
۳۱. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    
۳۲. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    
۳۳. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۳۴. ↑ أمین، سید محسن، أعیان الشیعة، ج۴، ص۷.    
۳۵. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
۳۶. ↑ موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
۳۷. ↑ کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    
۳۸. ↑ ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج۱۸، ص۱۷۶.    
۳۹. ↑ عسقلانی، ابن حجر، لسان المیزان، ج۲، ص۷۵.    
۴۰. ↑ ذهبی، شمس الدین، تاریخ الاسلام، ج۳۰، ص۴۹۹.    
۴۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ص۶۰.    
۴۲. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
۴۳. ↑ سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
۴۴. ↑ مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
۴۵. ↑ موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
۴۶. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۷.    
۴۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص ۲۴۸.    
۴۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۰، ص۲۹۱.    
۴۹. ↑ سیوطی، جلال الدین، بغیه الوعاه، ص۴۸۰.    
۵۰. ↑ مامقانی، عبد الله، تنقیح المقال فی علم الرجال، ص۱۸۸.    
۵۱. ↑ طباخ، محمد راغب، اعلام النبلاء بتاریخ حلب الشهباء، ج۴، ص۱۹۰.    
۵۲. ↑ صدر، سید حسن، تأسیس الشیعه، ص۱۰۶ و ۳۴۶
۵۳. ↑ امینی، عبدالحسین، شهداء الفضیلة، ص۳۱.
۵۴. ↑ موسوی خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۶۸.    
۵۵. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة، ج۲، ص۴۱.
۵۶. ↑ صدر، سید حسن، الشيعه و فنون الاسلام، ص۱۳۹.
۵۷. ↑ خوئی، سید أبوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۴، ص۲۹۰.    
۵۸. ↑ اللجنة العلمیة فی مؤسسة الإمام الصادق(ع)، موسوعة طبقات الفقهاء، ج۵، ص۷۶.    
۵۹. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص ۲۴۸.    
۶۰. ↑ کحاله، عمررضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ج۳، ص۹۹.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالحسن ثابت حلبی»، ج۳، ص۱۰۷.


رده‌های این صفحه : ادیبان قرن 5 (قمری) | درگذشتگان سال 460 (قمری) | شخصیت‌های قرن 5 (قمری) | علمای شیعه قرن 5 (قمری) | فقهای شیعه قرن 5 (قمری) | قاریان شیعه قرن 5 (قمری) | نحویان شیعه قرن 5 (قمری)
جعبه ابزار