• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوحفص برمکی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بَرْمَکی، ابوحفص عمربن احمدبن ابراهیم بن اسماعیل، محدّث و فقیه حنبلی قرن چهارم است.



وی به محلّه یا قریه برامکه یا برمکیّه بغداد منسوب بود.
در بغداد درس خواند و محضر بزرگانی چون احمدبن عثمان بن یحیی آدمی (۲۵۵ـ۳۴۹)، اسماعیل بن علی خُطبی (۲۶۹ـ۳۵۰)، علی بن الصوّاف (متوفی ۳۵۹) و ابن مالک را درک کرد و از ایشان حدیث و فقه آموخت.
[۱] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۸ـ۲۶۹، بیروت (بی تا).
[۲] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
[۳] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۹۴، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
[۴] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۴۰، بیروت ۱۹۸۶.

مدتی نیز در مصاحبت و ملازمت عمربن بدر مغازلی و ابوعلی النجاد و ابوبکر عبدالعزیز بود و از آنان استماع حدیث کرد
[۵] ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
[۶] ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
او را در شمار طبقة سوم فقهای حنبلی ذکر کرده و به داشتن فتاوی بسیار و همه جانبه وتألیفات سودمند ستوده است.
برمکی به صوفیه نیز گرایش داشته و از بزرگان ایشان، چون ابراهیم بن ادهم و معروف کرخی ، مطالبی عرفانی روایت کرده است؛ از جمله از ابراهیم بن ادهم، با پنج واسطه، چند بیت شعر نقل کرده که در آن انس داشتن با خدا ، دوری جستن از مردم و خرسند بودن به قضای الهی سفارش شده است.
[۷] ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۴ـ ۱۵۵، بیروت (بی تا).

خطیب بغدادی
[۸] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۹، بیروت (بی تا).
از ابراهیم فرزند برمکی نقل کرده که پدرش در ۳۸۹ درگذشت؛ اما ذهبی
[۹] محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۱، ص۱۶۹، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت ۱۴۰۷ـ۱۴۱۲/۱۹۸۷ـ۱۹۹۲.
سال درگذشت او را ۳۸۸ نوشته است.


از او سه فرزند به نامهای ابواسحاق ابراهیم (۳۶۱ـ۴۴۱ یا ۴۴۵)، ابوالعباس احمد (متوفی ۴۴۱) و ابوالحسن علی (۳۷۳ـ۴۵۰) برجای ماند.
[۱۰] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

ابراهیم از فقهای طبقه چهارم حنبلی بود
[۱۱] ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۹۰، بیروت (بی تا).
و در جامع منصور حلقه فتوی داشت.
[۱۲] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

علی از ابن حبّابه، یوسف بن عمر قوّاس و معافابن زکریا سماع حدیث کرد و نزد ابوحامد اسفراینی فقه شافعی آموخت.
[۱۳] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

خطیب بغدادی
[۱۴] احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۹، بیروت (بی تا).
او را به وثاقت و درستکاری و دینداری ستوده و خود نیز از او روایت کرده است.
احمد نیز از راویان صدوق بوده و از ابن شاهین استماع حدیث کرده است.
[۱۵] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

آخرین محدّث این خانواده ابوالحسین احمد، فرزند ابراهیم، بود که از حافظ ابوالفتح بن احمدبن ابی الفوارس و دیگران حدیث شنیده و قاضی محمدبن عبدالباقی از او روایت کرده است.
[۱۶] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.



به برمکی آثاری نسبت داده‌اند که عبارت‌اند از: کتاب حُکم الوالدین فی مال ولدهما؛ کتاب الصیام؛ شرح بعض مسائل الکوسج.
[۱۷] ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
[۱۸] ج ۱، ستون ۷۸۱، اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۱۹] ج ۲، ستون ۲۹۰، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۰] عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۲۷۲، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
[۲۱] خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۴۰، بیروت ۱۹۸۶.
[۲۲] ج ۲، ستون ۱۴۱۳، مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
[۲۳] ج ۲، ستون۱۴۳۴، مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.



(۱) ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، بیروت (بی تا).
(۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۴) مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
(۵) احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت (بی تا).
(۶) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت ۱۴۰۷ـ۱۴۱۲/۱۹۸۷ـ۱۹۹۲.
(۷) خیرالدین زرکلی، الاعلام، بیروت ۱۹۸۶.
(۸) عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
(۹) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

 
۱. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۸ـ۲۶۹، بیروت (بی تا).
۲. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۳. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۹۴، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۴. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۴۰، بیروت ۱۹۸۶.
۵. ↑ ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
۶. ↑ ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
۷. ↑ ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۴ـ ۱۵۵، بیروت (بی تا).
۸. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۹، بیروت (بی تا).
۹. ↑ محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۱، ص۱۶۹، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، بیروت ۱۴۰۷ـ۱۴۱۲/۱۹۸۷ـ۱۹۹۲.
۱۰. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۱۱. ↑ ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۹۰، بیروت (بی تا).
۱۲. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۱۳. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۱۴. ↑ احمدبن علی خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۲۶۹، بیروت (بی تا).
۱۵. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۱۶. ↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۳۹، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۱۷. ↑ ابن ابی یعلی، طبقات الحنابلة، ج۲، ص۱۵۳، بیروت (بی تا).
۱۸. ↑ ج ۱، ستون ۷۸۱، اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، ج ۱، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۵، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۱۹. ↑ ج ۲، ستون ۲۹۰، اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، ج ۲، در حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج ۴، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۰. ↑ عمررضا کحاله، معجم المؤلفین، ج۷، ص۲۷۲، بیروت (تاریخ مقدمه ۱۳۷۶).
۲۱. ↑ خیرالدین زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۴۰، بیروت ۱۹۸۶.
۲۲. ↑ ج ۲، ستون ۱۴۱۳، مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
۲۳. ↑ ج ۲، ستون۱۴۳۴، مصطفی بن عبدالله حاجی خلیفه، کشف الظنون، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بَرْمَکی»، شماره۱۰۴۲.    



جعبه ابزار