ارتداد (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ارتداد از «ردد» در
لغت به معنای بازگشت و در
اصطلاح ، بازگشت از
دین حق و
اسلام ، به سوی
کفر و
شرک است.
در این مدخل از واژه‌های «رد»، «کفر» و برخی مشتقات آن‌ها و جملات محفوف به قرائن همانند «یرجعون»، «یکفر بالایمان» «لو اشرکوا» «آمنوا ثم کفروا» «اتخذتم العجل من بعده»، «انقلبتم علی اعقابکم»، «لتعودن فی ملتنا»، فانسلخ منها» و... استفاده شده است.
کفر پس از
ایمان و بقای برآن تا
زمان مرگ باعث
حبط اعمال در
دنیا و
آخرت می‌شود.
... و من یرتدد منکم عن دینه فیمت وهو کافر فاولـئک حبطت اعمــلهم فی الدنیا والاخرة...
کفر پس از ایمان، باعث
تباهی عمل می‌شود.
... ومن یکفر بالایمـن فقد حبط عمله...
ان الذین ارتدوا علی ادبـرهم... .
.. ذلک بانهم اتبعوا ما اسخط الله وکرهوا رضونه فاحبط اعمــلهم.
ان الذین کفروا وصدوا عن سبیل الله وشاقوا الرسول من بعد ما تبین لهم الهدی لن یضروا الله شیـا وسیحبط اعمــلهم.
شرک پس از ایمان (از هر کس باشد)، سبب تباهی اعمال می‌شود.
وتلک حجتنآ ءاتینـهآ ابرهیم علی قومه نرفع درجـت من نشآء ان ربک حکیم علیم
ذلک هدی الله یهدی به من یشآء من عباده ولو اشرکوا لحبط عنهم ما کانوا یعملون.
ولقد اوحی الیک والی الذین من قبلک لـئن اشرکت لیحبطن عملک ولتکونن من الخـسرین.
ارتداد، موجب ناتوانی
منافقان از شناخت حق و ختم
قلب آنان می‌شود.
اذا جاءک المنـفقون قالوا نشهد انک لرسول الله والله یعلم انک لرسوله... • اتخذوا‌ایمـنهم جنة فصدوا عن سبیل الله... • ذلک بانهم ءامنوا ثم کفروا فطبع علی قلوبهم فهم لایفقهون («فطبع علی قلوبهم»، نتیجه «ذلک بانهم ءامنوا ثم کفروا...» و فرع ارتداد منافقان است)
من کفر بالله من بعد‌ایمـنه الا من اکره وقلبه مطمـئن بالایمـن ولـکن من شرح بالکفر صدرا فعلیهم غضب من الله ولهم عذاب عظیم.
.. اولـئک الذین طبع الله علی قلوبهم وسمعهم وابصـرهم واولـئک هم الغـفلون.
ارتداد،
سبب زیان کاری است.
... ومن یکفر بالایمـن فقد حبط عمله و هو فی الاخرة من الخـسرین.
ویقول الذین ءامنوا اهـؤلاء الذین اقسموا بالله جهد‌ایمـنهم انهم لمعکم حبطت اعمــلهم فاصبحوا خـسرین
یـایها الذین ءامنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبهم ویحبونه...
واتخذ قوم موسی من بعده من حلیهم عجلا جسدا له خوار..
ولما سقط فی ایدیهم وراوا انهم قد ضلوا قالوا لـئن لم یرحمنا ربنا ویغفر لنا لنکونن من الخـسرین.
ومن الناس من یعبدالله علی حرف فان اصابه خیر اطمان به وان اصابته فتنة انقلب علی وجهه خسر الدنیا والاخرة ذلک هو الخسران المبین. («انقلب علی وجهه»، یعنی «از دینش به
کفر برگردد»)
ولقد اوحی الیک والی الذین من قبلک لـئن اشرکت لیحبطن عملک ولتکونن من الخـسرین.
بازگشت
زیان ارتداد، به مرتدان است.
وما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل افاین مات او قتل انقلبتم علی اعقـبکم ومن ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیـا.... («فلن یضر الله شیئا» بر
خسارت ارتداد دلالت می‌کند که به
خداوند نمی‌رسد؛ بلکه دامن گیر
مرتد می‌شود)
ان الذین اشتروا الکفر بالایمـن لن یضروا الله شیـا...
من کفر بالله من بعد‌ایمـنه الا من اکره وقلبه مطمـئن بالایمـن ولـکن من شرح بالکفر صدرا... .
.. لا جرم انهم فی الاخرة هم الخـسرون.
خواری در
دنیا ، پیامد ارتداد است.
ان الذین اتخذ وا العجل سینالهم غضب من ربهم وذلة فی الحیوة الدنیا...
اصرار بر ارتداد، سبب محرومیت مرتد از پذیرش
توبه می‌شود.
ان الذین کفروا بعد‌ایمـنهم ثم ازدادوا کفرا لن تقبل توبتهم...
ان الذین ءامنوا ثم کفروا ثم ءامنوا ثم کفروا ثم ازدادوا کفرا لم یکن الله لیغفر لهم و لا لیهدیهم سبیلا.
استفاده منافقانه از
سوگند ، از
عواقب ارتداد است.
اذا جاءک المنـفقون قالوا نشهد انک لرسول الله والله یعلم انک لرسوله... • اتخذوا‌ایمـنهم جنة فصدوا عن سبیل الله... • ذلک بانهم ءامنوا ثم کفروا فطبع علی قلوبهم.... (
قسم ، دارای قداست خاصی است و چون
منافقان راه ارتداد را پیش گرفتند، از این امر
مقدس برای پیشبرد کار خود سوءاستفاده می‌کردند)
ارتداد، عامل
شقاوت ابدی است.
انهم ان یظهروا علیکم یرجموکم او یعیدوکم فی ملتهم ولن تفلحوا اذا ابدا.
ارتداد، سبب قرار گرفتن در زمره
ستمگران می‌شود.
واذ وعدنا موسی اربعین لیلة ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون.
ولقد جاءکم موسی بالبینـت ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون.
کیف یهدی الله قوما کفروا بعد‌ایمـنهم... والله لایهدی القوم الظـلمین.
و اتخذ قوم موسی من بعده من حلیهم عجلا جسدا له خوار الم یروا انه لایکلمهم ولایهدیهم سبیلا اتخذوه وکانوا ظــلمین.
واتل علیهم نبا الذی ءاتینـه ءایـتنا فانسلخ منها فاتبعه الشیطـن فکان من الغاوین.
.. سآء مثلا القوم الذین کذبوا بـایـتنا وانفسهم کانوا یظـلمون.
غضب الهی،
کیفر کفرورزی پس از
ایمان است.
من کفر بالله من بعد‌ایمـنه... فعلیهم غضب من الله...
قال فانا قد فتنا قومک من بعدک واضلهم السامری
فرجع موسی الی قومه غضبـن اسفا... قال... ام اردتم ان یحل علیکم غضب من ربکم...
ارتداد از
دین موجب ابتلای به
غفلت می‌شود.
من کفر بالله من بعد‌ایمـنه الا من اکره وقلبه مطمـئن بالایمـن ولـکن من شرح بالکفر صدرا فعلیهم غضب من الله ولهم عذاب عظیم
اولئک هم الغفلون...
ارتداد، پس از استقرار حاکمیت دین و دین داران، نشانه
فسق است.
وعد الله الذین ءامنوا منکم... ولیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم ولیبدلنهم من بعد خوفهم امنا یعبدوننی لایشرکون بی شیـا ومن کفر بعد ذلک فاولـئک هم الفـسقون. (در این که مقصود از
کفر در این
آیه چیست، دو احتمال وجود دارد: ارتداد، و
کفران نعمت . برداشت یادشده، بنابر احتمال نخست است)
واپس گرایی و ارتداد، سبب کفران
نعمت نبوت و
هدایت الهی است.
وما محمد الا رسول قد خلت من قبله الرسل افاین مات او قتل انقلبتم علی اعقـبکم ومن ینقلب علی عقبیه فلن یضر الله شیـا و سیجزی الله الشـکرین. (مفهوم جمله «و سیجزی الله الشاکرین» این است که مرتدان ناسپاسند. از سوی دیگر، به مناسبت حکم و موضوع، این ناسپاسی، به رسالت انبیا و هدایت الهی مربوط خواهد بود)
اصرار بر ارتداد، باعث محرومیت از
آمرزش الهی می‌شود.
ان الذین ءامنوا ثم کفروا ثم ءامنوا ثم کفروا ثم ازدادوا کفرا لم یکن الله لیغفر لهم...
محرومیت منافقان مرتد از داشتن
یار و یاور در برابر
عذاب الهی است.
یحلفون بالله ما قالوا و لقد قالوا کلمة الکفر و کفروا بعد اسلـمهم... و ان یتولوا یعذبهم... و ما لهم فی الارض من ولی و لا نصیر. («و ما لهم...» عطف بر جمله «یعذبهم...» است. طبق این بیان، جمله چنین می‌شود: «و ان یتولوا ما لهم فی الارض...» ؛ یعنی ارتداد، سبب بی یار و یاوری آنان در برابر عذاب الهی می‌شود)
ارتداد، سبب محرومیت از
فضل خاص خدا است.
یـایها الذین ءامنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبهم ویحبونه... ذلک فضل الله یؤتیه من یشآء...
ارتداد، سبب محرومیت از
محبت الهی می‌شود.
یـایها الذین ءامنوا من یرتد منکم عن دینه فسوف یاتی الله بقوم یحبهم ویحبونه...
ارتداد، باعث محرومیت از
ولایت الهی می‌شود.
ومن یشاقق الرسول من بعد ما تبین له الهدی ویتبع غیر سبیل المؤمنین نوله ما تولی...
یحلفون بالله ما قالوا ولقد قالوا کلمة الکفروکفروا بعد اسلـمهم وهموا بما لم ینالواء... وان یتولوا یعذبهم الله عذابا الیما فی الدنیا والاخرة وما لهم فی الارض من ولی و لا نصیر.
ارتداد ، باعث محرومیت از هدایت الهی می‌شود.
کیف یهدی الله قوما کفروا بعد‌ایمـنهم و شهدوا ان الرسول حق و جاءهم البینـت والله لایهدی القوم الظـلمین.
من کفر بالله من بعد‌ایمـنه الا من اکره وقلبه مطمـئن بالایمـن ولـکن من شرح بالکفر صدرا فعلیهم غضب من الله ولهم عذاب عظیم
ذلک بانهم استحبوا الحیوة الدنیا علی الاخرة و ان الله لایهدی القوم الکـفرین.
و اذ قال موسی لقومه یـقوم لم تؤذوننی و قد تعلمون انی رسول الله الیکم فلما زاغوا ازاغ الله قلوبهم و الله لایهدی القوم الفـسقین.
تکرار و اصرار بر ارتداد، سبب محرومیت ابدی از
هدایت است.
ان الذین ءامنوا ثم کفروا ثم ءامنوا ثم کفروا ثم ازدادوا کفرا لم یکن الله لیغفر لهم و لا لیهدیهم سبیلا.
آمرزش ارتداد ،
ارتداد بنی اسرائیل ،
ارتداد در صدر اسلام ،
تلاش برای ارتداد ،
خطر ارتداد ،
عوامل ارتداد ،
کیفر ارتداد .
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «ارتداد (قرآن)».
