اقل و اکثر ارتباطی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اقل و اکثر ارتباطی به دو فعلِ غیر قابل جایگزین در مقام
امتثال فی الجمله اطلاق می‌شود.
اقل و اکثر ارتباطی، مقابل
اقل و اکثر استقلالی می‌باشد و آن، دو فعلی است که در مقام تعلق
تکلیف لحاظ گردیده و هر دو مرکب بوده و در مجموعه‌ای از اجزا و شرایط با هم اشتراک دارند، ولی یکی از آنها نسبت به دیگری اجزا و شرایط بیشتری دارد و ارتباط بین این دو به گونه‌ای است که اگر امری به اکثر تعلق گرفته باشد، ولی
مکلف اقل را به جا آورد، تکلیف خود را امتثال ننموده است و مانند آن است که «
مکلفٌ به » اصلا به جا آورده نشده باشد؛ یعنی به واسطه به جا آوردن اجزای مشترک بین اقل و اکثر، به او ثوابی داده نمی‌شود.
برای مثال، اگر فرض شود
نماز نه جزء یقینی و مسلّم دارد، ولی
تردید شود که آیا سوره از اجزای نماز هست یا نه، در این صورت، اگر سوره از اجزای نماز باشد و شخص به
عمد نسبت به آن اخلال کند، «
مامورٌ به » اصلا تحقق پیدا نکرده است، زیرا اجزای نماز به یک دیگر مرتبط است و چنین نیست که مکلف هر جزئی را به جا آورد به همان مقدار، «مکلفٌ به» تحقق پیدا کند (بر خلاف اقل و اکثر استقلالی).
شبهه در اقل و اکثر ارتباطی، یا
شبهه وجوبی است و یا
شبهه تحریمی .
دوران بین اقل و اکثر ارتباطی .
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «اقل و اکثر ارتباطی».
