اَشِدّاء (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَشِدّاء:
(وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء) اَشِدّاء: جمع
«شديد» به معنى «سخت و استوار» است.
به موردی از کاربرد
اَشِدّاء در
قرآن، اشاره می‌شود:
(مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاء بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا) (محمد فرستاده خداست؛ و كسانى كه با او هستند در برابر كفّار سرسخت و شديد، و در ميان خود مهربانند؛ پيوسته آن‌ها را در حال ركوع و سجود مى‌بينى در حالى كه همواره فضل و رضاى
خدا را مى‌طلبند؛ نشانه آن‌ها در صورتشان از اثر سجده نمايان است؛ اين توصيف آنان در
تورات است و توصيف آنان در انجيل، همانند زراعتى است كه جوانه‌اش را خارج ساخته، سپس به تقويت آن پرداخته تا محكم شده و بر پاى خود ايستاده است و به قدرى نمو و رشد كرده كه زارعان را به شگفتى وا مى‌دارد؛ اين براى آن است كه
کافران را به خشم آورد! و كسانى از آن‌ها را كه
ایمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، خداوند وعده آمرزش و پاداش عظيمى داده است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ) اين جمله نيز مركب است از مبتدا و خبر. پس كلام در اين صدد است كه مؤمنين به رسول خدا ۶ را توصيف كند، و شدت و رحمت كه دو صفت متضاد است از صفات ايشان شمرده شده. و جمله(أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ) را مقيد كرد به جمله(رُحَماءُ بَيْنَهُمْ) تا توهمى كه ممكن بود بشود دفع كرده باشد، و ديگر كسى نپندارد كه شدت و بى‌رحمى نسبت به كفار، باعث مى‌شود مسلمانان به طور كلى و حتى نسبت به خودشان هم سنگدل شوند لذا دنبال اشداء فرمود (رُحَماءُ بَيْنَهُمْ) يعنى در بين خود مهربان و رحيمند. و اين دو جمله مجموعا افاده مى‌كند كه سيره مؤمنين با كفار شدت و با مؤمنين رحمت است.
آيۀ ۲۹
سوره فتح به توصيف ياران
پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وسلم) مى‌پردازد و اوصاف ظاهر، باطن، عواطف و افكار و اعمال آن‌ها را چنين بيان مى‌كند: «كسانى كه با او هستند در برابر كفار شديد و محكم هستند»
(وَ الَّذِينَ مَعَهُ أَشِدّٰاءُ عَلَى الْكُفّٰارِ)و بعد از آن مى‌فرمايد: «اما در ميان خود رحيم و مهربانند»
(رُحَمٰاءُ بَيْنَهُمْ) آرى آن‌ها كانونى از عواطف و محبت نسبت به برادران و دوستان و هم‌كيشانند و آتشى سخت و سوزان و سدّى محكم و پولادين در مقابل دشمنان. در حقيقت عواطف آن‌ها در اين «مهر» و «قهر» خلاصه مى‌شود،امّا نه جمع ميان اين دو در وجود آن‌ها تضادى دارد، و نه قهر آن‌ها در برابر دشمن و مهر آن‌ها در برابر دوست سبب مى‌شود كه از جاده حق و عدالت قدمى بيرون نهند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اَشِدّاء»، ج۲، ص۴۷۱.
