• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اَشْکُو (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





اَشْكُو:(قَالَ إِنَّمَا أَشْكُو)
اَشْكُو: از مادّه «شكو» و «شكاية» به معنى «تظلم و ناليدن نزد كسى از ديگرى» است.



به موردی از کاربرد اَشْكُو در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - اَشْكُو (آیه ۸۶ سوره يوسف)

(قَالَ إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَ حُزْنِي إِلَى اللّهِ وَ أَعْلَمُ مِنَ اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ) (گفت: من غم و اندوهم را تنها به خدا شكوه مى‌كنم؛ و از خدا چيزهايى مى‌دانم كه شما نمى‌دانيد.)

۱.۱.۱ - اَشْكُو در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: از باب قصر قلب‌است و در نتيجه مفادش اين مى‌شود كه من اندوه فراوان و حزن خود را به شما و فرزندان و خانواده‌ام شكايت، نمى‌كنم و اگر شكايت كنم در اندک زمانى تمام مى‌شود و بيش از يک يا دو بار نمى‌شود تكرار كرد هم چنان كه عادت مردم در شكايت از مصائب و اندوه‌هاشان چنين است، بلكه من تنها و تنها اندوه و حزنم را به خداى سبحان شكايت مى‌كنم، كه از شنيدن ناله و شكايتم هرگز خسته و ناتوان نمى‌شود، نه شكايت من او را خسته مى‌كند و نه شكايت و اصرار نيازمندان از بندگانش.

۱.۲ - اَشْکُو (آیه ۱ سوره مجادله)

(قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَ تَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ) (خداوند سخن آن زن را كه درباره همسرش با تو گفتگو مى‌كرد و به خداوند شكايت مى‌نمود شنيد و تقاضاى او را اجابت كرد؛ خداوند گفتگوى شما را با هم و اصرار آن زن را درباره حل مشكلش مى‌شنيد؛ به يقين خداوند شنوا و بيناست.)

۱.۲.۱ - اَشْکُو در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در مجمع البيان مى‌گويد: كلمه اشتكاء كه مصدر فعل تشتكى است، به معناى اظهار ناراحتى است و فرقش با كلمه شكايت اين است كه شكايت به معناى‌ ناملايماتى است كه ديگرى براى آدمى فراهم ساخته و اشتكاء اظهار ناراحتى‌هايى است كه خودش پيش آمده.

۱.۲.۲ - اَشْكُو در تفسیر نمونه

آيه مورد بحث، دنباله آيات مربوط به داستان یوسف است، آنجا كه برادران يوسف از مجموع اين جريان‌ها سخت ناراحت شده بودند، از يكسو وجدانشان به خاطر داستان يوسف معذب بود و ازسوى‌ديگر به خاطر بن يامين خود را در آستانه امتحان جديدى مى‌ديدند و از سوى سوم نگرانى مضاعف پدر بر آن‌ها سخت سنگين بود، با ناراحتى و بى‌حوصلگى به پدر گفتند: به خدا سوگند تو آن‌قدر يوسف يوسف مى‌گويى تا بيمار و مشرف به مرگ شوى يا هلاک گردى، اما پير کنعان آن پيامبر روشن ضمير در پاسخ آن‌ها «گفت: من شكايتم را به شما نياوردم كه چنين مى‌گوييد، من غم و اندوهم را نزد خدا مى‌برم و به او شكايت مى‌آورم» و از خدايم لطف‌ها و كرامت‌ها و چيزهايى سراغ دارم كه شما نمى‌دانيد.
و نيز در اولين آيه سوره مجادله به كلمه «تشتكى» بر مى‌خوريم كه آن نيز از مصدر «شكاية» گرفته شده، آنجا كه مى‌گويد:
«خداوند قول زنى را كه درباره همسرش به تو مراجعه كرده بود و به خدا شكايت مى‌كرد شنيد (و تقاضاى او را اجابت كرد)...»
آيه مزبور مى‌گويد: «آن زن علاوه بر اين كه با تو مجادله داشت به درگاه خداوند نيز شكايت كرد و از پيشگاهش تقاضاى حل مشكل نمود» (وَ تَشْتَكِي إِلَى اللّٰهِ) . (ج ۵۴/۱۰-۵۵،ج ۴۰۹/۲۳.)


۱. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۶.    
۲. مجادله/سوره۵۸، آیه۱.    
۳. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۴۶۳.    
۴. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ص۲۵۱.    
۵. یوسف/سوره۱۲، آیه۸۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۴۵.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۳۱۹.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۲۴۵.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۲۸۱.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۹۴.    
۱۱. مجادله/سوره۵۸، آیه۱.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۵۴۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۳۱۱.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۷۸.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۲۶۴.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۷۲.    
۱۷. مجادله/سوره۵۸، آیه۱.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۱۰، ص۵۵.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۲۳، ص۴۰۹.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اَشْکُو»، ج۲، ص۵۲۴.    






جعبه ابزار