• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهرام میرزا صفوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بَهْرامْ میرْزای صَفَوی، ابوالفتح (۹۲۳-۱۹رمضان۹۵۶ق/۱۵۱۷-۱۱اکتبر۱۵۴۹م)، شاه‌ زادۀ هنرمند و ادیب، فرزند شاه اسماعیل اول صفوی است. او در مراغه از مادری که دختر یکی از بیک‌های موصللو بود، زاده شد.
[۱] اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۴۴، تهران، ۱۳۵۰ش.
[۲] فاروق سومر، نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعۀ دولت صفوی، ج۱، ص۱۲۴، ترجمۀ احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران، ۱۳۷۱ش.



بهرام میرزا از نوجوانی در نقاط مختلف ایران حکومت داشت
[۳] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۲، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۴] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۶، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۵] اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۵۸، تهران، ۱۳۵۰ش.
و به برادرش شاه طهماسب بسیار نزدیک بود و همواره طرف مشورت او قرار می‌گرفت.
[۶] امیرمحمود خواندمیر، تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی (ذیل حبیب‌السیر)، ج۱، ص۱۳۲، به کوشش محمدعلی جراحی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۷] ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند، ج۱، ص۶۴، ترجمۀ محمدباقرآرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران، ۱۳۷۳ش.
[۸] ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند، ج۱، ص۲۹۷، ترجمۀ محمدباقرآرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران، ۱۳۷۳ش.
از ۹۳۶ق/۱۵۳۰م که حکومت هرات یافت، اتابکش غازی خان تکلّو، یکی از ادیبان و شاعران را مأمور تعلیم و تربیت شاه‌ زاده کرد.
[۹] میرزابیک حسینی جنابذی، روضة الصفویه، ج۱، ص۴۰۸-۴۰۹، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، ۱۳۷۸ش.
[۱۰] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۶۶، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
[۱۱] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۸۵، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۱۲] قاضی احمد قمی، ج۱، ص۲۱۲، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
[۱۳] قاضی احمد قمی، ج۱، ص۲۱۷، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
[۱۴] محمدمحسن مستوفی، زبدة التواریخ، ج۱، ص۶۰-۶۱، به کوشش بهروز گودرزی، تهران، ۱۳۷۵ش.


در همین دوره، عبیدالله خان ازبک به هرات لشکر کشید و به رغم طول محاصره سرانجام شکست خورد و گریخت.
[۱۵] اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۵۹-۶۰، تهران، ۱۳۵۰ش.
[۱۶] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۷۱-۷۵، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
[۱۷] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۱۵-۳۱۹، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
اندکی بعد بهرام میرزا به دفع عبدالعزیز پسر عبیدالله‌ خان ازبک که خوارزم را تصرف کرده بود، رفت و او را شکست داد و رهسپار مشهد شد و از آن‌جا به قزوین نزد شاه رفت.
[۱۸] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۲۶-۲۸، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.

بهرام‌ میرزا در ۹۴۰ و ۹۴۱ق نیز در جنگ با عثمانیان شرکت جست و دلیری‌ها نشان داد.
[۱۹] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۲۰] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۰-۲۹۱، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۲۱] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۲، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
او در ۹۳۴ق در گیلان و در ۹۴۶ق در کردستان بود، و در ۹۵۲ق والی همدان و خوزستان شد.
[۲۲] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۲، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۲۳] احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۶، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
[۲۴] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۶۱-۳۶۲، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۲۵] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۸۰، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۲۶] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۸۶، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
[۲۷] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۳۷، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
بهرام‌ میرزا مدتی نیز گرفتار هجوم عثمانیان و مخالفت‌های القاص میرزا صفوی شد که همسر و دختر وی را گرفته، و به عراق برده بود.
[۲۸] اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۶۷-۶۹، تهران، ۱۳۵۰ش.
[۲۹] اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۷۴، تهران، ۱۳۵۰ش.
[۳۰] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۲۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۳۱] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۳۰-۴۳۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۳۲] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۳۹-۴۴۰، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
[۳۳] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۰۸-۱۰۹، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۴] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۱۲، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۵] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۱۷، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۶] قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص۳۳۸، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
[۳۷] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۰۱-۱۰۲، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.


بهرامی سرانجام در یکی از ییلاقات کردستان درگذشت و در شهر مشهد به خاک سپرده شد. ماده تاریخ مرگ او را هلاکی همدانی که از پرورش‌ یافتگان بهرام میرزا بود، «حیف از بهرام میرزای حسینی حیف حیف» آورده است.
[۳۸] اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۹] قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص۳۴۰، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
[۴۰] زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۰۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
[۴۱] حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۴۲-۴۴۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.


بهرام میرزا علاوه بر نقش و جایگاه نظامی و سیاسی عصرشاه طهماسب، در ادب و هنر نیز دستی‌ قوی داشت. او را مردی شاعر و موسیقی‌دان و خوش‌نویسی چیره‌دست شمرده، و از ادب‌ پروران و سخن سنجانش به‌ شمار آورده‌اند.
[۴۲] محمد فخری، روضة السلاطین و جواهر العجایب، ج۱، ص۷۲، به کوشش حسام‌الدین راشدی، حیدرآباد، ۱۹۶۸م.
[۴۳] محمدحسن زنوزی، ریاض ‌الجنة، ج۲، ص۸۰۶، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز.
[۴۴] صادق صادقی افشار، مجمع‌ الخواص، ج۱، ص۲۲، ترجمۀ عبدالرسول خیام‌پور، تبریز، ۱۳۲۷ش.
[۴۵] سام میرزا صفوی، تحفۀ سامی، ج۱، ص۱۱-۱۲، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، تهران، ۱۳۴۷ش.
[۴۶] محمدقدرت‌الله گوپاموی، نتائج ‌الافکار، ج۱، ص۱۰۱، بمبئی، ۱۳۳۶ش.
بهرام میرزا در شعر بهرام و بهرامی تخلص می‌کرد.
[۴۷] محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، ج۱، ص۷۲، تهران، ۱۳۱۴ش.
برخی از ابیات او در تذکره‌ها آمده است.
[۴۸] محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
[۴۹] محمدحسن زنوزی، ریاض ‌الجنة، ج۲، ص۸۰۶، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز.
[۵۰] علیقلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۴۳۰۱.

بهرام میرزا علاقۀ وافری به حمایت و تربیت دانشمندان، ادیبان، شاعران و صوفیان داشت.
[۵۱] علیقلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۴۳۰۱.
[۵۲] محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
وی کتابخانه‌ای در مشهد برآورد
[۵۳] یعقوب آژند، تاریخ‌نگاری دورۀ صفویه، ج۱، ص۱۷، صفویان، تهران، ۱۳۸۰ش.
که محل استفادۀ اهل فضل و ادب بود. عبداللطیف قزوینی ادیب و مورخ، کتاب لب‌ التواریخ خود را به نام او نوشته است.
[۵۴] یحیی قزوینی، لب ‌التواریخ، ص۲-۴، تهران، ۱۳۶۳ش.
[۵۵] محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
[۵۶] احمد گلچین معانی، کاروان هند، ج۲، ص۱۱۵۹، تهران، ۱۳۶۹ش.


(۱) یعقوب آژند، تاریخ‌نگاری دورۀ صفویه، صفویان، تهران، ۱۳۸۰ش.
(۲) اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، تهران، ۱۳۵۰ش.
(۳) محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
(۴) محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، تهران، ۱۳۱۴ش.
(۵) میرزابیک حسینی جنابذی، روضة الصفویه، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، ۱۳۷۸ش.
(۶) امیرمحمود خواندمیر، تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی (ذیل حبیب‌السیر)، به کوشش محمدعلی جراحی، تهران، ۱۳۷۰ش.
(۷) حسن روملو، احسن‌ التواریخ، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
(۸) ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند، ترجمۀ محمدباقرآرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران، ۱۳۷۳ش.
(۹) محمدحسن زنوزی، ریاض ‌الجنة، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز.
(۱۰) سام میرزا صفوی، تحفۀ سامی، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، تهران، ۱۳۴۷ش.
(۱۱) فاروق سومر، نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعۀ دولت صفوی، ترجمۀ احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران، ۱۳۷۱ش.
(۱۲) صادق صادقی افشار، مجمع‌ الخواص، ترجمۀ عبدالرسول خیام‌پور، تبریز، ۱۳۲۷ش.
(۱۳) اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
(۱۴) احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
(۱۵) محمد فخری، روضة السلاطین و جواهر العجایب، به کوشش حسام‌الدین راشدی، حیدرآباد، ۱۹۶۸م.
(۱۶) قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
(۱۷) یحیی قزوینی، لب ‌التواریخ، تهران، ۱۳۶۳ش.
(۱۸) احمد گلچین معانی، کاروان هند، تهران، ۱۳۶۹ش.
(۱۹) محمدقدرت‌الله گوپاموی، نتائج ‌الافکار، بمبئی، ۱۳۳۶ش.
(۲۰) محمدمحسن مستوفی، زبدة التواریخ، به کوشش بهروز گودرزی، تهران، ۱۳۷۵ش.
(۲۱) زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
(۲۲) علیقلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۴۳۰۱.

۱. ↑ اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۴۴، تهران، ۱۳۵۰ش.
۲. ↑ فاروق سومر، نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعۀ دولت صفوی، ج۱، ص۱۲۴، ترجمۀ احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران، ۱۳۷۱ش.
۳. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۲، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۴. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۶، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۵. ↑ اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۵۸، تهران، ۱۳۵۰ش.
۶. ↑ امیرمحمود خواندمیر، تاریخ شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی (ذیل حبیب‌السیر)، ج۱، ص۱۳۲، به کوشش محمدعلی جراحی، تهران، ۱۳۷۰ش.
۷. ↑ ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند، ج۱، ص۶۴، ترجمۀ محمدباقرآرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران، ۱۳۷۳ش.
۸. ↑ ریاض الاسلام، تاریخ روابط ایران و هند، ج۱، ص۲۹۷، ترجمۀ محمدباقرآرام و عباسقلی غفاری فرد، تهران، ۱۳۷۳ش.
۹. ↑ میرزابیک حسینی جنابذی، روضة الصفویه، ج۱، ص۴۰۸-۴۰۹، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران، ۱۳۷۸ش.
۱۰. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۶۶، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۱۱. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۸۵، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۱۲. ↑ قاضی احمد قمی، ج۱، ص۲۱۲، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
۱۳. ↑ قاضی احمد قمی، ج۱، ص۲۱۷، خلاصة التواریخ، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
۱۴. ↑ محمدمحسن مستوفی، زبدة التواریخ، ج۱، ص۶۰-۶۱، به کوشش بهروز گودرزی، تهران، ۱۳۷۵ش.
۱۵. ↑ اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۵۹-۶۰، تهران، ۱۳۵۰ش.
۱۶. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۷۱-۷۵، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۱۷. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۱۵-۳۱۹، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۱۸. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۲۶-۲۸، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۱۹. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۲۶-۳۲۷، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۲۰. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۰-۲۹۱، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۲۱. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۲، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۲۲. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۲، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۲۳. ↑ احمد غفاری قزوینی، تاریخ جهان‌آرا، ج۱، ص۲۹۶، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۴۳ش.
۲۴. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۶۱-۳۶۲، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۲۵. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۳۸۰، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۲۶. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۸۶، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۲۷. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۳۷، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۲۸. ↑ اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۶۷-۶۹، تهران، ۱۳۵۰ش.
۲۹. ↑ اسکندربیک منشی، عالم آرای عباسی، ج۱، ص۷۴، تهران، ۱۳۵۰ش.
۳۰. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۲۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۳۱. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۳۰-۴۳۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۳۲. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۳۹-۴۴۰، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۳۳. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۰۸-۱۰۹، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۳۴. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۱۲، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۳۵. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۱۱۷، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۳۶. ↑ قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص۳۳۸، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
۳۷. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۰۱-۱۰۲، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۳۸. ↑ اصغر منتظر صاحب، عالم ‌آرای شاه طهماسب، ج۱، ص۳۳۷، به کوشش ایرج افشار، تهران، ۱۳۷۰ش.
۳۹. ↑ قاضی احمد قمی، خلاصة التواریخ، ج۱، ص۳۴۰، به کوشش احسان اشراقی، تهران، ۱۳۵۹ش.
۴۰. ↑ زین‌العابدین نویدی شیرازی، تکملة الاخبار، ج۱، ص۱۰۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۶۹ش.
۴۱. ↑ حسن روملو، احسن‌ التواریخ، ج۱، ص۴۴۲-۴۴۳، به کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، ۱۳۵۷ش.
۴۲. ↑ محمد فخری، روضة السلاطین و جواهر العجایب، ج۱، ص۷۲، به کوشش حسام‌الدین راشدی، حیدرآباد، ۱۹۶۸م.
۴۳. ↑ محمدحسن زنوزی، ریاض ‌الجنة، ج۲، ص۸۰۶، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز.
۴۴. ↑ صادق صادقی افشار، مجمع‌ الخواص، ج۱، ص۲۲، ترجمۀ عبدالرسول خیام‌پور، تبریز، ۱۳۲۷ش.
۴۵. ↑ سام میرزا صفوی، تحفۀ سامی، ج۱، ص۱۱-۱۲، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، تهران، ۱۳۴۷ش.
۴۶. ↑ محمدقدرت‌الله گوپاموی، نتائج ‌الافکار، ج۱، ص۱۰۱، بمبئی، ۱۳۳۶ش.
۴۷. ↑ محمدعلی تربیت، دانشمندان آذربایجان، ج۱، ص۷۲، تهران، ۱۳۱۴ش.
۴۸. ↑ محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
۴۹. ↑ محمدحسن زنوزی، ریاض ‌الجنة، ج۲، ص۸۰۶، نسخۀ عکسی موجود در کتابخانۀ مرکز.
۵۰. ↑ علیقلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۴۳۰۱.
۵۱. ↑ علیقلی واله داغستانی، ریاض الشعراء، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۴۳۰۱.
۵۲. ↑ محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
۵۳. ↑ یعقوب آژند، تاریخ‌نگاری دورۀ صفویه، ج۱، ص۱۷، صفویان، تهران، ۱۳۸۰ش.
۵۴. ↑ یحیی قزوینی، لب ‌التواریخ، ص۲-۴، تهران، ۱۳۶۳ش.
۵۵. ↑ محمد اوحدی بلیانی، عرفات العاشقین، ج۱، ص۲۲۰، نسخۀ خطی کتابخانۀ ملی ملک، شم‌ ۵۳۲۴.
۵۶. ↑ احمد گلچین معانی، کاروان هند، ج۲، ص۱۱۵۹، تهران، ۱۳۶۹ش.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بهرام میرزا صفوی»، شماره۵۲۶۱.    



جعبه ابزار