بینه از دیدگاه امامیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از دیدگاه
امامیه بینه را به چند صورت گفته‌اند.
در اینجا دو مطلب وجود دارد که باید از یکدیگر تفکیک گردد:
مطلب اول، این که انشائات
عقود و
ایقاعات آیا حتما باید شفاهی انجام گیرد یا آن که از طریق کتبی نیز امکان پذیر است؟ و به عبارت دیگر با قطع نظر از مرحله اثبات، انشای عقد چگونه تحقق می‌یابد؟ فقط شفاهی و یا به هر طریق ممکن؟ در پاسخ این سؤال اگر چه
فقیهان امامی در خصوص انشاء کننده‌ای که قادر به
تکلم باشد، در بعضی موارد مثل
عقد نکاح رای به لزوم تکلم لفظی داده‌اند ولی به نظر می‌رسد چنین امری معتبر نباشد، بلکه با توجه به آنکه انشا عبارت است از ابراز اراده لذا به هر نحو که اراده ابراز گردد چه شفاهی و چه کتبی، عقد و یا ایقاع منعقد خواهد شد.
مطلب دوم، آن که آیا
بینه کتبی از
ادله اثبات دعوی محسوب است یا خیر؟ در پاسخ سؤال فوق
فقیهان امامی گفته‌اند چنانچه بینه کتبی، موجب علم و یا اطمینان شخص در مورد
نزاع واقع گردد و برای دادرس علم و یا اطمینان حاصل شود که محتویات نوشته کاملا صحیح است، بی تردید به موجب
علم و اطمینان شخصی خود می‌تواند رای صادر نماید ولی در غیر این صورت، چنانچه بینه کتبی موجب علم و اطمینان نگردد حجت شرعیه محسوب نخواهد شد.
توضیح آن که منظور از حجت شرعیه دلیلی است که حجیت آن را شرع به خاطر افاده ظن نوعی اعلام داشته و آن را از ادله اثبات دعوی محسوب نموده است و در هر مورد اقامه گردد
قاضی باید به مقتضای آن رای صادر کند، اعم از آن که برای وی شخصا علم و یا اطمینان حاصل گردد یا خیر. و بینه کتبی از این گونه
دلایل شرعی حجت محسوب نشده است و لذا چنانچه به ضمیمه قراین و احوال عرفیه برای
محکمه علم به صحت صدور آن حاصل شد مطابق آن تصمیم می‌گیرد و در غیر این صورت مجوزی برای استناد به آن ندارد.
قواعد فقه،ج ۳،ص ۸۴،برگرفته از مقاله«بینه از دیدگاه امامیه»
