• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکلم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



سخن گفتن راتکلّم گویند و از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و قضاء به مناسبت سخن رفته است.
تکلّم در فقه یا به اعتبار انطباق عنوانی از عناوین خاص، موضوع حکم قرار گرفته است ـ مانند تکلّم به اعتبار انطباق عنوان ارشاد جاهل یا امر به معروف و نهی از منکر بر آن، که با شرایطی واجب می‏شود.
تکلّم به عنوان دعا و ذکر مستحب و به عنوان غیبت و تهمت حرام است ـ و یا به اعتبار خود تکلّم.
احکام قسم نخست در عناوین خاصّ خود مطرح خواهد شد. در این جا به احکام قسم دوم اشاره می‏کنیم.




تکلّم بنفسه امری مباح است؛ لیکن به سبب عروض حالاتی، احکام دیگری می‏یابد.

۱.۱ - تکلّم حرام


سخن گفتن در اثنای خطبه نماز جمعه بنابر مشهور، حرام است.
برخی تکلّم بین اقامه و بعد از اقامه و نیز در نماز جماعت برای نمازگزاران بعد از شنیدن"قَدْ قامَتِ الصَّلاة "را حرام دانسته‏اند. البتّه تکلّم به کلام مرتبط با نماز مانند تقدیم امام و تسویه صفوف را از حکم یادشده استثنا کرده و آن را جایز دانسته‏اند.

۱.۲ - تکلّم مکروه


سخن گفتن در موارد زیر مکروه است:
هنگام تخلّی، در تشییع جنازه،
[۵] العروة الوثقی، ج۱، ص۴۱۹.
نزد محتضر افزون بر مقدار نیاز،
[۶] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۷۶.
در اثنای استخاره،نسبت به امور دنیوی در مسجد،
[۸] العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۰.
بین نافله‌های مغرب،در اثنای اذان و بنابر مشهور بین اقامه و بعد از اقامه و نیز برای نمازگزاران در نماز جماعت بعد از شنیدن"قَدْ قامَتِ الصَّلاة"،در اثنای خطبه جمعه بنابر قولی،در حال سعی، در حال شنیدن قرآن،
[۱۳] الأشباه و النظائر، ص۴۴-۴۳.
هنگام طوافو آمیزش،پرگویی،تکلّم با زنان در غیر موارد ضروری،سخن گفتن زن با غیر محارم جز به مقدار نیاز.



اگر کسی به سبب جنایتی قوّه تکلّم دیگری را از بین ببرد، به‏گونه‏ای که نتواند هیچ یک از حروف معجم را ـ که بنابر قول مشهور ۲۸ حرف عربی است ـ تلفظ نماید، دیه کامل بر جانی ثابت می‏شود و اگر تنها توانایی تلفظ بخشی از حروف را نداشته باشد، دیه به نسبت ثابت می‏شود.
[۱۹] مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۲۸۹.
[۲۰] مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۳۶۲-۳۶۱.




تکلّم دارای آثاری است از قبیل بطلان نماز در صورت تکلّم عمدی در اثنای آن،و وجوب دو سجده سهو در صورت تکلّم سهوی.


 
۱. الحدائق‌الناضرة، ج۱۰، ص۹۶.    
۲. جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۲.    
۳. جواهر الکلام، ج۹، ص۱۰۰-۹۸.    
۴. جواهر الکلام، ج۲، ص۷۳.    
۵. العروة الوثقی، ج۱، ص۴۱۹.
۶. العروة الوثقی، ج۱، ص۳۷۶.
۷. جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۶۲.    
۸. العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۰.
۹. جواهر الکلام، ج۷، ص۲۴.    
۱۰. الحدائق الناضرة، ج۷، ص۴۲۷.    
۱۱. جواهر الکلام، ج۹، ص۹۹-۹۷.    
۱۲. جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۵-۲۹۲.    
۱۳. الأشباه و النظائر، ص۴۴-۴۳.
۱۴. جواهرالکلام، ج۱۹، ص۳۶۹.    
۱۵. جواهرالکلام، ج۲۹، ص۶۰.    
۱۶. وسائل الشیعة، ج۱۲، ص۱۹۶.    
۱۷. وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۱۹۷.    
۱۸. جواهر الکلام، ج۲۹، ص۹۹.    
۱۹. مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۲۸۹.
۲۰. مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۳۶۲-۳۶۱.
۲۱. جواهر الکلام، ج۱۲، ص۲۶۵.    
۲۲. جواهر الکلام، ج۱۲، ص۴۳۱.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت، ج۲، ص۶۰۸.    



جعبه ابزار