تَبعَثون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تَبعَثون:
(أَ تَبْنونَ بِكُلِّ ريعٍ آيَةً تَعْبَثونَ) تَبعَثون: از مادّه «
عَبَث» (به فتح عین و باء) به معنى كارى است كه هدف صحيح در آن تعقيب نمى‌شود و به عبارت ديگر، پرداختن به كارى بى‌آنكه مقصود و هدف صحيحى در نظر باشد.
در اين آيه، هود به قومش خطاب مى‌كند و به انتقاد از كژی‌ها و اعمال نادرست آن‌ها مى‌پردازد و چند موضوع را به آن‌ها يادآور مى‌شود، از جمله در لباس استفهام انكارى به آن‌ها مى‌گويد:
«آيا شما بر هر نقطه بلند و مكان مرتفعى نشانه‌اى و بنايى از روى هوا و هوس مى‌سازيد كه بر ديگران تفاخر كنيد و قدرت و نيروى خود را به رخ بكشيد؟!»
در آيه ۱۱۵ سوره مؤمنون به واژه «عبث» بر مى‌خوريم، آنجا كه مى‌گويد:
(أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً)...«آيا گمان كرديد كه شما را بيهوده آفريده‌ايم!...»
به موردی از کاربرد
تَبعَثون در
قرآن، اشاره می‌شود:
(أَتَبْنونَ بِكُلِّ ريعٍ آيَةً تَعْبَثونَ) (آيا شما بر هر مكان مرتفعى نشانه‌اى از روى هوا و هوس مى‌سازيد؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ريع به معناى نقطه بلندى است از زمين و كلمه آيت به معناى علامت و نشانه است و كلمه عبث به معناى آن كارى است كه هيچ نتيجه و غايتى بر آن مترتب نمى‌شود. گويا قوم هود (ع) در بالاى كوه‌ها و نقاط بلند، ساختمان‌هايى مى‌ساختند، آن هم به بلندى كوه، تا براى گردش و تفريح بدانجا روند، بدون اينكه غرض ديگرى در كار داشته باشند، بلكه صرفا به منظور فخر نمودن به ديگران و پيروى هوى و هوس، كه در اين آيه ايشان را بر اين كارشان توبيخ مى‌كند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تَبعَثون»، ج۳، ص۸۴.
