جبت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جِبْت یکی از واژگان
قرآن کریم به معنای بی‌فایده است. این واژه فقط یکبار در قرآن ذذکر شده است.
جِبْت به معنای بی‌فایده است.
در
سوره نساء می‌فرماید:
(أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ هَؤُلاء أَهْدَى مِنَ الَّذِينَ آمَنُواْ سَبِيلًا).
در
قاموس گوید: جبت: بت، کاهن، ساحر، سحر، چیز بی‌فایده و هر معبود
باطل است.
از آیه شریفه پیداست که مراد از آن معبود باطل و
بت است و شاید به معبود باطل از لحاظ بی‌فایده بودن جبت گفته شده،
راغب گوید: جِبْت و
جِبْس هر دو به معنی بی‌فایده است.
این آیه کریمه دلالت دارد بر اینکه بعضی از
اهل کتاب درباره
مسلمین و
مشرکین قضاوت کرده و رای داده که دین مشرکان از دین مسلمانان احقّ و بت‌پرستان از
مؤمنان راه یافته‌تراند پیداست که این قضاوت از روی دشمنی با
اسلام بوده و گرنه
یهود با اهل قرآن وجوه مشترک بسیار داشتند و با بت‌پرستان وجه مشترکی نداشتند لذا در آیه بعدی
خدا آنها را
لعنت می‌کند.
در
المیزان از
درّ منثور سیوطی نقل شده که: چون کار
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قوّت گرفت
کعب بن اشرف یهودی عزلت اختیار کرد و به
مکّه آمد و گفت: نه به او رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یاری می‌کنم و نه با او جنگ می‌نمایم. در مکّه از او پرسیدند که:
ای کعب آیا
دین ما بهتر است یا دین محمّد و یارانش؟ گفت: دین شما بهتر و قدیم است و دین محمّد دینی تازه است. در این زمینه آیه
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِینَ... نازل گردید.
بهتر است بدانیم که کلمه جبت فقط یکبار در قرآن مجید آمده و کلمه
طاغوت که در آیه شریفه آمده در اصل
مصدر و به معنی
طغیان است و اکثرا به معنای فاعل بکار می‌رود گفته‌اند که به معنی معبود باطل است به این کلمه رجوع شود.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جبت"، ج۲، ص۱.
