حسین بن علی بصری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوعبداللّه حسین بن علی بن ابراهیم بصری کاغذی ملقب به جُعَل، در سال
۳۰۸ هجری در
بصره به
دنیا آمد. او
فقه،
حدیث و
قرائت را از استادانی چون
ابوالقاسم بن سهلویه آموخت و در
بغداد به عنوان عالم
معتزلی و پیرو مذهب
حنفی شناخته شد. جُعَل در
۳۶۹ هجری در بغداد درگذشت و در کنار استادش
ابوالحسن کرخی دفن شد. آثارش شامل نقدهایی در
کلام و
فلسفه است.
بصری سال
۳۰۸ هجری در بصره به دنیا آمد.
او در بغداد، در علم کلام از بزرگان و فرهیختگان معتزله به شمار می رفت و در فقه، پیرو مذهب اهل
عراق (حنفی) بود و در آن علوم، مشغول به تدریس و تصنیف شد.
نزد استادانی چون ابوالقاسم بن سهلویه، ابوالحسن کرخی و
ابوهاشم عبدالسلام بن محمد فقه، حدیث و قرائت را فراگرفت.
کسانی چون ابوعبداللّه صیمری و علی بن محسن تنوخی از او خبر داده اند.
آثار او عبارت اند از:
• نقض کلام ابن الراوندی فی ان الجسم لا یجوز ان یکون مخترعاً لا من شیء.
• نقض کتاب الرازی فی انه لایجوز ان یفعل اللّه تعالی بعد أن کان غیر فاعل.
• جواب عن مسئلتی الشیخ ابومحمد الرامهرمزی.
• الکلام فی أنّ اللّه تعالی لم یزل موجوداً و لا شی ء سواه الی أن خلق الخلق.
• الایمان.
• الاقرار.
• المعرفه.
• نقضه لنقض الرازی لکلام البلخی علی الرازی.
مراد از کتاب آخری، آن است که ابن قبه رازی شیعی در رد ابوالقاسم بلخی، کتابی نوشته بود که جعل در دفاع از بلخی و رد رازی کتاب نوشته است.
جُعَل سرانجام در روز دوم ذی حجه سال ۳۶۹ هجری در بغداد از دنیا رفت و ابوعلی فارسی نحوی بر او نماز گزارد و سپس در کنار قبر استادش، ابوالحسن کرخی در بغداد به خاک سپرده شد.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین ـ بصری»، ج ۲، ص ۱۸۴.
