• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسین بن علی بصری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




ابوعبداللّه حسین بن علی بن ابراهیم بصری کاغذی ملقب به جُعَل، در سال ۳۰۸ هجری در بصره به دنیا آمد. او فقه، حدیث و قرائت را از استادانی چون ابوالقاسم بن سهلویه آموخت و در بغداد به عنوان عالم معتزلی و پیرو مذهب حنفی شناخته شد. جُعَل در ۳۶۹ هجری در بغداد درگذشت و در کنار استادش ابوالحسن کرخی دفن شد. آثارش شامل نقدهایی در کلام و فلسفه است.



بصری سال ۳۰۸ هجری در بصره به دنیا آمد.
او در بغداد، در علم کلام از بزرگان و فرهیختگان معتزله به شمار می رفت و در فقه، پیرو مذهب اهل عراق (حنفی) بود و در آن علوم، مشغول به تدریس و تصنیف شد.



نزد استادانی چون ابوالقاسم بن سهلویه، ابوالحسن کرخی و ابوهاشم عبدالسلام بن محمد فقه، حدیث و قرائت را فراگرفت.


کسانی چون ابوعبداللّه صیمری و علی بن محسن تنوخی از او خبر داده اند.


آثار او عبارت اند از:
• نقض کلام ابن الراوندی فی ان الجسم لا یجوز ان یکون مخترعاً لا من شیء.
• نقض کتاب الرازی فی انه لایجوز ان یفعل اللّه تعالی بعد أن کان غیر فاعل.
• جواب عن مسئلتی الشیخ ابومحمد الرامهرمزی.
• الکلام فی أنّ اللّه تعالی لم یزل موجوداً و لا شی ء سواه الی أن خلق الخلق.
• الایمان.
• الاقرار.
• المعرفه.
• نقضه لنقض الرازی لکلام البلخی علی الرازی.
مراد از کتاب آخری، آن است که ابن قبه رازی شیعی در رد ابوالقاسم بلخی، کتابی نوشته بود که جعل در دفاع از بلخی و رد رازی کتاب نوشته است.


جُعَل سرانجام در روز دوم ذی حجه سال ۳۶۹ هجری در بغداد از دنیا رفت و ابوعلی فارسی نحوی بر او نماز گزارد و سپس در کنار قبر استادش، ابوالحسن کرخی در بغداد به خاک سپرده شد.

۱. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۲. بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد - ت بشار، ج ۸، ص ۷۳.    
۳. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۴. بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد - ت بشار، ج ۸، ص ۷۳.    
۵. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۶. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۷. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۸. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۹. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۱۰. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۱۱. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۱۲. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ج ۱، ص ۲۲۲.    
۱۳. بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد - ت بشار، ج ۸، ص ۷۳.    
۱۴. ذهبی، شمس الدین، سیر اعلام النبلاء، ج ۱۶، ص ۲۲۴.    
۱۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج ۲۶، ص ۴۱۳.    
۱۶. ذهبی، شمس الدین، العبر، ج ۲، ص ۱۳۱.    
۱۷. احمد بن یحیی، طبقات المعتزله، ج ۱، ص ۱۰۵.    
۱۸. ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج ۱۴، ص ۲۷۲.    
۱۹. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج ۴، ص ۱۳۵.    
۲۰. توحیدی، ابوحیان، الامتاع والمؤانسه، ج ۱، ص ۱۰۶.    
۲۱. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج ۴، ص ۳۷۳.    
۲۲. زرکلی، خیر الدین، الأعلام، ج ۲، ص ۲۴۴.    
۲۳. تنوخی، محمد بن علی، نشوار المحاضرة و أخبار المذاکرة، ج ۷، ص ۲۱۰.    
۲۴. شیرازی، ابراهیم بن علی، طبقات الفقهاء، ج ۱، ص ۱۴۳.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «حسین ـ بصری»، ج ۲، ص ۱۸۴.






جعبه ابزار