زمین آباد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زمین آباد از اقسام
زمین است.
زمینى است که هنگام استیلاى
مسلمانان بر آن،
آباد باشد.
از احکام آن در باب
خمس و
احیاء موات سخن گفتهاند.
زمینهایى که
مسلمانان بر آن
تسلط یافتهاند، یا
موات اند و یا
آباد. نوع دوم یا آبادانى آن طبیعى (
بالإصاله) و دست انسان در آبادانى آن نقشى نداشته است، مانند جنگلها و یا عرَضى که به دست انسانها آباد شده و پیش از آن
موات بوده است.
قسم نخست از زمین آباد، جزء
انفال و
ملک امام علیه السّلام است؛
لیکن برخى در
انفال بودن آن
اشکال کردهاند.
برخى نیز گفتهاند: اقوى آن است که این قسم جزو
انفال نیست؛ بلکه از
مباحات اصلى به شمار مىرود.
آیا این قسم از زمین با
حیازت و
استیلا بر آن با سنگ چینى،
کشاورزی و مانند آن قابل
تملک است یا نه؟ بر اساس دیدگاهى که این قسم زمین را از
مباحات اصلى مىداند، نه
انفال، شکى در
حصول ملکیت با حیازت نیست؛ لیکن بنابر اینکه از انفال باشد، مسئله
اختلافی است.
قسم دوم از زمین آباد، چنانچه با
قهر و
غلبه لشکریان
اسلام بر سپاهیان
کفر به دست آمده باشد، در صورتى که جنگ با
اذن امام علیه السّلام صورت گرفته باشد، از آنِ
مسلمانان است ؛ اما اگر بدون قهر و غلبه به دست آمده باشد، مانند اینکه مالکان آن، زمین را رها کرده و یا با میل و
رغبت، آن را تسلیم سپاهیان
اسلام کرده باشند، از
انفال و
ملک امام علیه السّلام است.
البته در صورتى که امام علیه السّلام با آنان این گونه
صلح کند که زمین در ازاى پرداخت
جزیه در ملک صاحبانش باقى بماند یا صاحبان زمین، اسلام اختیار کنند، زمین در ملک آنان باقى مىماند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۴، ص۲۷۴-۲۷۵.
