شامِخات (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شامِخات:
(شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكُم) شامِخات: جمع
«شامخة» به معنى «بلند» است و در بعضى از عبارات كنايه از «تكبر» است (
شمخ بانفه).
به موردی از کاربرد شامِخات در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ جَعَلْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ شَامِخَاتٍ وَ أَسْقَيْنَاكُم مَّاء فُرَاتًا) (و در آن كوه‌هاى استوار و بلندى قرار داديم و
آبی گوارا به شما نوشانديم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه رواسى جمع راسيه است، كه به معناى كوه پا بر جا و استوار است و شامخات به معناى كوه‌هاى بلند است و گويا آوردن كلمه رواسى زمينه‌چينى است براى آيه
(وَ أَسْقَيْناكُمْ ماءً فُراتاً) ، چون نهرها و چشمه‌هاى طبيعى همه از كوه‌ها منفجر مى‌شود و به طرف دشت‌ها سرازير مى‌گردد و كلمه فرات به معناى آب گوارا است، در دليل بودن اين آيات هم همان بيان كه در آيات قبل داشتيم مى‌آيد.
آيه مورد بحث به يكى از نعمت‌هاى بزرگ الهى در كره زمين اشاره مى‌كند، مى‌فرمايد:
«و در
زمین كوه‌هاى ثابت و استوار و بلند قرار داديم»
اين كوه‌ها كه سر به
آسمان كشيده و ريشه‌هاى آن به يكديگر پيوسته است از يكسو همچون زرهى زمين را در بر گرفته و در برابر فشار داخلى و فشارهاى ناشى از جزر و مد خارجى حفظ مى‌كند و ازسوى‌ديگر جلو اصطكاک قشر هوا را با زمين مى‌گيرد و پنجه در هوا انداخته و آن را با خود به گردش در مى‌آورد و از سوى سوم طوفان‌ها و بادهاى عظيم را كنترل مى‌كند و به اين ترتيب از جهات مختلف به اهل زمين آرامش مى‌بخشد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «شامِخات»، ج۲، ص۵۲۶.
