صُحُف (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صُحُف: (يُؤْتى صُحُفاً مُّنَشَّرَةً) «صُحُف» از مادّه «
صحف» جمع «صحيفه» به معناى ورقه‌اى است كه آن را اين طرف و آن طرف مى‌كنند (چون اصل مادّه «صحف» و «صحيفه» به معناى چيز گسترده، مانند صورت است) سپس به نامه و كتاب اطلاق شده است.
در
سوره أعلی به معناى «لوح»، يا «ورقه» و يا چيز ديگرى است كه در آن مطلبى را مى‌نويسند؛ و اين تعبير نشان مى‌دهد كه آيات قرآنى قبل از نزول بر
پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) در الواحى نوشته شده بود، و
فرشتگان وحى آن را با خود مى‌آوردند، الواحى بسيار گرانقدر و پر ارزش است.
اين كه بعضى گفته‌اند: منظور از اين «صُحُف» كتب انبياى پيشين است، ظاهراً با آيات قبل و بعد سازگار نيست. همچنين اين كه گفته شده: منظور از آن «لوح محفوظ» است آن نيز مناسب به نظر نمى‌رسد؛ زيرا «صُحُف» به صورت صيغه جمع در مورد «لوح محفوظ» به كار نرفته است. منظور از آن، در
سوره بیّنة، محتواى اوراق است؛ زيرا مى‌دانيم پيغمبر اكرم (صلى‌الله‌عليه‌و‌آله) هرگز چيزى را از روى اوراق نمى‌خواند.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با صُحُف:
(بَلْ يُرِيدُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ أَن يُؤْتَى صُحُفًا مُّنَشَّرَةً) (بلكه هر كدام از آن‌ها انتظار دارد نامه جداگانه‌اى از سوى خدا به او داده شود.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: منظور از صحف منشره كتاب آسمانى بر دعوت حق است، در اين كلام با آمدن كلمه بل از سخن قبلى اعراض شده، مى‌فرمايد اعراضشان از تذكر، صرفا به خاطر نفرت نيست، بلكه هر فردى از ايشان توقع دارد كه كتابى از ناحيه خدا و مشتمل بر آن‌چه
قرآن مشتمل بر آن است نازل شود. اين نسبتى كه به كفار داده كنايه است از استكبار آنان نسبت به خداى سبحان، مى‌فرمايد اينان به شرطى حاضرند دعوت محمد (صلى‌الله‌عليه‌و‌آله) را بپذيرند، و آن را رد نكنند كه براى هر يک از ايشان مستقلا كتابى آسمانى نازل شود، و اما دعوت از طريق رسالت را به هيچ وجه نمى‌پذيرند، هر چند كه حق باشد و معجزاتى روشن آن را تاييد كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(فِي صُحُفٍ مُّكَرَّمَةٍ) (در الواح پرارزشى)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: در مجمع البيان گفته: كلمه صحف جمع صحيفه است، و عرب هر چيزى را كه در آن مطلبى نوشته شده باشد صحيفه مى‌نامد، هم چنان كه كتابش هم مى‌خواند، حال چه اينكه ورقه و كاغذى باشد و يا چيز ديگرى است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ) (و آن هنگام كه نامه‌هاى اعمال گشوده شود.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى روزى كه نامه‌هاى اعمال براى حساب باز مى‌شود.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(إِنَّ هَذَا لَفِي الصُّحُفِ الْأُولَى - صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَ مُوسَى) (اين دستورها در كتب آسمانى پيشين نيز آمده است، در كتب
ابراهیم و
موسی.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه هذا اشاره است به مطلبى كه از آيه
(قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى) تا تمام چهار آيه بيان مى‌كرد، مى‌فرمايد آن‌چه گفته شد در صحف اولى هم گفته بوديم. ولى بعضى
از مفسرين گفته‌اند كلمه مذكور اشاره است به مضمون آيه اخرى كه مى‌فرمود: آخرت بهتر و باقى‌تر است .
بعضى
از مفسرين در اين آيه گفته‌اند
قرآن کریم نخست فرموده اين مطالب در صحف اولى بود، و بعد آن را بيان نموده، مى‌فرمايد: منظورم صحف ابراهيم و موسى است، و اينكه اين اجمال و تفصيل احترام و بزرگداشتى از آن صحف است بر كسى پوشيده نيست.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(رَسُولٌ مِّنَ اللَّهِ يَتْلُو صُحُفًا مُّطَهَّرَةً) (پيامبرى از سوى خدا بيايد كه كتب پاک آسمانى را بر آن‌ها بخواند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه صحف جمع صحيفه است، كه به معناى هر چيزى است كه در آن مى‌نويسند (از قبيل كاغذ، و لوح‌هاى سنگى و فلزى و امثال آن) و منظور در اين‌جا اجزايى است كه از قرآن كريم نازل شده بود، و در كلام خداى تعالى اطلاق صحف بر اجزاى كتاب‌هاى آسمانى، و از آن جمله خود قرآن كريم مكرر آمده، از آن جمله فرموده:
(فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ بِأَيْدِي سَفَرَةٍ كِرامٍ بَرَرَةٍ) مراد از اينكه فرموده: مى‌خواند صحفى مطهره را اين است كه اجزاى قرآن از لوث باطل پاک است، و شيطان در آن دست نينداخته، و اين معنا نيز در قرآن كريم مكرر آمده كه خداى تعالى قرآن را از مداخله شيطان‌ها حفظ مى‌كند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «صُحُف»، ص۳۳۰.
