عَجَل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَجَل:
(سَاُریکُمْ آیاتی فَلا تَسْتَعْجِلونِ) عَجَل: گرچه مفسران در تفسير كلمه «انسان» و«عَجَل» در آيه مورد بحث بيانات گوناگونى دارند، ولى پيداست كه منظور از انسان در اين جا نوع انسان است (البته انسان‌هاى تربيت نايافته و خارج از قلمرو رهبرى رهبران الهى)، منظور از «عَجَل» شتاب و شتابزدگى است.
در جاى ديگر قرآن مى‌خوانيم:
(...وَ كانَ الْإِنْسانُ عَجولاً) «انسان،عجول است.»
در تعبير آيه مورد بحث:
(خُلِقَ الْإِنْسانُ مِنْ عَجَلٍ) يک نوع تأكيد است، يعنى آن‌چنان انسان عجول است كه گويى از عجله آفريده شده و تار و پود وجودش از آن تشكيل يافته و به راستى بسيارى از مردم عادى چنين‌اند هم در خير عجول‌اند و هم در شرّ، حتى به آن‌ها گفته مى‌شود اگر آلوده كفر و گناه شويد، عذاب الهى دامنتان را مى‌گيرد، مى‌گويند پس چرا اين عذاب زودتر نمى‌آيد؟! قرآن مى‌گويد عجله نكنيد من آيات خود را به زودى به شما نشان مى‌دهم.
به موردی از کاربرد
عَجَل در
قرآن، اشاره می‌شود:
(خُلِقَ الْاِنسانُ مِنْ عَجَلٍ سَاُریکُمْ آیاتی فَلا تَسْتَعْجِلونِ) (گرچه انسان از عجله آفریده شده؛ ولی با عجله چیزی از من نخواهید؛ به زودی آیاتم را به شما نشان خواهم داد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: گویا
مشرکین به خاطر کفرشان به دعوت نبوی هر وقت آن
حضرت را می‌دیدند
استهزاء می‌کردند و این زیادی بر
کفر و عتوشان بود و معلوم است که استهزاء به هر چیزی وقتی استهزاء است که آن چیز را شوخی و غیر جدی بداند، تا غیر جدی در مقابل غیر جدی قرار گیرد و لیکن
خدای تعالی استهزای آنان را جدی و غیر
هزل گرفته و در نتیجه ارتکاب آن را بعد از ارتکاب به کفر، متعرض شدن
عذاب الهی دانسته بعد از تعرض و آن را استعجال در عذاب شمرده و خبر داده که به زودی آیات عذاب را نشانشان می‌دهد. پس اینکه فرمود:
(خُلِقَ الْاِنْسانُ مِنْ عَجَلٍ) کنایه است از زیادی عجله انسان و بلوغ آن به نهایت درجه‌اش، آن قدر که گویی اصلا آدمی از عجله
خلق شده و غیر از عجله چیزی نمی‌شناسد، نظیر اینکه می‌گویند: فلانی همه‌اش خیر است و یا سراپا
شر است و یا فلانی از
خیر خلق شده و یا فلانی آب و گلش با شر خمیر شده و اینطور تعبیر بلیغ‌تر از این است که بگوییم، چقدر فلانی عجول است و این کلام در مورد تعجب آمده و نیز خواسته است نسبت به امر مشرکین بی‌اعتنایی کند و بفرماید: اگر آن‌ها عجله می‌کنند، ما عجله‌ای نداریم، چون از دست ما نمی‌گریزند و تلافی ما فوت نمی‌شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عَجَل»، ج۳، ص۱۰۹.
