فایده فقه الحدیث
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
فقه الحدیث همان کاربردهای
حدیث است و هرگونه فایده ذکر شده برای حدیث، در گرو فهم درست آن است.
روایات
معصومان در بر گیرنده ژرف‌ترین
معارف هستی شناسی ، از
خدا تا
انسان و از
دنیا تا
معاد است. نکته‌های نغز اخلاقی و راهنماییهای
عملی و راهبریهای فردی و
اجتماعی ، همه در دل مضامین و مفاهیم تو در توی
احادیث نهفته است و استخراج و استفاده از آنان، در گرو آشنایی با
زبان امامان و چگونگی بهره گیری از این سخنان است. در واقع، کاربرد فقه الحدیث همان کاربردهای
حدیث است و هرگونه فایده ذکر شده برای حدیث، در گرو فهم درست آن است. همچنین گاه فهم درست و ژرف حدیث می‌تواند پاسخگوی انتقادهایی باشد که از نقد حدیث با معیارهای استواری مانند
قرآن و
عقل برخاسته است. زیرا بسیاری از اشکال و انتقادها نتیجه عدم نیل به معنای اصلی و نهایی حدیث است. ما در اینجا، تنها کاربردهایی خاص را نام می‌بریم.
شاید بتوان مهم‌ترین فایده فهم احادیث را تعالی درجه ایمانی دانست؛ همان که نشان دهنده جوهره اصیل و ارزش ذاتی انسان است. انسان با درک درست و عمیق بسیاری از روایات، به معنای آنها پی می‌برد و توان تصدیق و تایید را می‌یابد و با نیل به
حقیقت احادیث و عمل به آنها،
معرفت و
ایمان خود را افزایش می دهد.
شیخ صدوق به سند خود از
امام صادق علیه‌السّلام و ایشان از پدر بزرگوار خود،
امام باقر علیه السلام، چنین نقل می‌کنند: یا بنی، اعرف منازل الشیعه علی
قدر روایتهم و معرفتهم، فان المعرفه هی الدرایه للروایه و بالدرایات للروایات یعلو المؤمن الی اقصی درجات الایمان. انی نظرت فی کتاب لعلی علیه‌السّلام فوجدت فی الکتاب ان قیمه کل امرئ و
قدره معرفته. ان الله ـ تبارک و تعالی ـ یحاسب الناس علی
قدر ما آتاهم من العقول فی دار الدنیا.
ای
پسر عزیزم! منزلت پیروان ما را از اندازه روایاتشان و شناختشان بسنج، که شناخت، همان فهم عمیق روایت است و
مؤمن با فهم
روایات ، به بالاترین درجات ایمان پر می‌کشد. من در کتاب علی علیه‌السّلام نگریستم و در آن چنین یافتم: ارزش و منزلت هر کس به اندازه شناخت اوست.
خداوند تبارک و تعالی از مردم به اندازه آن
مقدار عقلی که در دنیا به آنان داده است،
حساب می‌کشد. گفتنی است که بر طبق روایت «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانی کلامنا»،
که بدان اشاره شد، چنین مؤمنی فهیم‌ترین مردمان نیز هست و ارتباط فهم با ایمان آگاهانه روشن است.
درسنامه فهم حدیث، عبدالهادی مسعودی، ص۲۰ تا۲۳، ابتدای فایده، برگرفته از مقاله «فایده فقه الحدیث».
