محقق سبزواری در سال (۱۰۱۷ هـ . ق) در روستای «نامن» از توابع شهرستان سبزوار پا به عرصه وجود نهاد. وی «محمد باقر» نام دارد و فرزند محمد مؤمن خراسانی است که پس از رحلت پدرش، به اصفهان آمد و در آن جا مسکن گزید. او در اندک زمانی سرآمد علمای عصر خود شد به گونه ای که پس از چندی به درخواست شاه عباس دوم، سمت امامت جمعه و جماعت و منصب شیخ الاسلامی را پذیرفت.
فرزندان محقق سبزواری از بزرگان و عالمان جلیل القدری بوده اند که عبارتند از:
۱. میرزا جعفر سبزواری اصفهانی که فقیهی زاهد و مدرسی توانا و از فحول دانشمندان اصفهان بوده و منصب شیخ الاسلامی اصفهان در اعقاب او به مدت بیش از دو قرن تداوم داشته و در جنب مسجد حکیم اصفهان مدفون است.
۲. میرزا عبدالرحیم شیخ الاسلامعالم جلیل القدری که شیخ الاسلامی اصفهان را به عهده داشته است. وی از علما و مجتهدین متنفذ اصفهان در قرن دوازدهم بوده و تألیفاتی نیز از خود به جای گذاشته و در (۱۱۸۱ هـ . ق) درگذشته است.
[۲]. ریشه و جلوه های تشیع و حوزه علمیه اصفهان، ج۱، ص ۴۵۱.
از محقق سبزواری آثار بسیاری به دو زبان عربی فارسی به جا مانده است که در این میان چند اثر از وی در بین عالمان و فقیهان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. در این جا به آثار وی اشاره می کنیم:
۱. کفایه الاحکام
حاج محمد اردبیلی مؤلف «جامع الرواه» می گوید:
محمد باقر بن محمد بن محمد مؤمن سبزواری، امام، علامه، محقق، مدقق، پسندیده خوی، پاک سرشت، جلیل القدر، عظیم الشأن، بلند جایگاه، دانشمند، فاضل کامل، خیرخواه، متبحر در علوم عقلی و علوم نقلی، یگانه عصر و یکتای زمانش بود.
محقق سبزواری پس از عمری تلاش علمی و مجاهدت در راه تحقق مذهب تشیع، در هشتم ربیع الاول سال (۱۰۹۰ هـ . ق) در سن هفتار و سه سالگی دیده از جهان فروبست و به جوار حق تعالی شتافت. پیکر این عالم بزرگوار از اصفهان به مشهد مقدس انتقال داده و در آن جا تشییع و در مدرسه میرزا جعفر در جوار ثامن الحجج امام رضا ـ علیه السلام ـ در سردابی که محاذی قبر شیخ حر عاملی بود به خاک سپرده شد.
