معروف (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معروف:(يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ) «معروف» در لغت به معناى «شناخته شده» (از مادّه
عرف) است
و به معناى كارهاى خوب و حق است، چرا كه براى هر
انسان پاک‌سرشتى شناخته شده، و به تعبير ديگر، هماهنگ با فطرت انسانى است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با معروف:
(وَ لْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ) (و براى رسيدن به وحدت بايد از ميان شما، جمعى دعوت به نيكى، و امر به معروف و نهى از منكر كنند. و رستگاران آنها هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: و از اينجا روشن مى‌شود كه چرا از خير و شر تعبير به معروف و منكر نمود. چون زمينه گفتار و مضمون آيه قبلى بود كه، مى‌فرمود: همگى به حبل اللَّه چنگ بزنيد و متفرق نشويد ... و معلوم است كه چنين مجمع كه همه افرادش چنگ به حبل اللَّه دارند، معروف در آن خير، و منكر در آن شر است و ممكن نيست به عكس اين باشد و به فرض هم كه اين نكته در نظر نبوده باشد، قطعا وجه اينكه خير و شر را معروف و منكر خوانده، اين است كه به حسب نظر دين، خير معروف و شر منكر است، نه به حسب عمل خارجى.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ) (همان كسانى كه هرگاه در زمين به آنها قدرت ببخشيم،
نماز را برپا مى‌دارند، و
زکات مى‌دهند، و امر به معروف و نهى از منكر مى‌كنند، و پايان همه كارها از آنِ خداست!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه توصيف ديگرى است از
مؤمنین كه در اول
آیات نامشان را برد البته اين توصيف توصيف مجموع است از جهت مجموعيت و به عبارت ساده‌تر: توصيف نوع مؤمنين است و كار به فرد فرد آنان ندارد چون ممكن است فردى از آنان واجد اين اوصاف نباشد.
و مراد از تمكين آنان در زمين اين است كه ايشان را در زمين نيرومند كند، به طورى كه هر كارى را كه بخواهند بتوانند انجام دهند، و هيچ مانعى يا مزاحمى نتواند سد راه آنان شود.
در توصيف آنان مى‌فرمايد: يكى از صفات ايشان اين است كه اگر در زمين تمكنى پيدا كنند و در اختيار هر قسم زندگى كه بخواهند حريتى داده شوند، در ميان همه انواع و انحاء زندگى يك زندگى صالح را اختيار مى‌كنند و جامعه‌اى صالح به وجود مى‌آورند كه در آن جامعه نماز به پا داشته، و زكات داده مى‌شود، امر به معروف و نهى از منكر انجام مى‌گيرد.
و اگر از ميان همه جهات عبادى، نماز و از ميان همه جهات مالى، زكات را نام برد، بدين جهت است كه اين دو در باب خود (عبادات) عمده هستند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «معروف»، ص۵۳۸.
