مُعَلَّقّة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُعَلَّقّة:
(فَتَذَرُوهٰا كَالْمُعَلَّقَةِ) مُعَلَّقّة: به معنى «بلا تكليف و سرگردان» است.
اين آيه تأكيد برآن دارد كه مردان بايد مراقب باشند كم‌ترين انحرافى از مسير عدالت در مورد همسران خود پيدا نكنند؛ اينجاست كه اين توهم پيش مى‌آيد كه مراعات عدالت حتى در مورد محبت و علاقه قلبى امكان‌پذير نيست، ولى نسبت به اعمال و رفتار و رعايت حقوق در ميان همسران كه براى انسان، امكان‌پذير است روى عدالت تأكيد شده است.
در عين حال براى اين كه مردان از اين حكم، سوءاستفاده نكنند به دنبال آيه مى‌فرمايد:
«...اكنون كه نمى‌توانيد مساوات كامل را از نظر محبت، ميان همسران خود رعايت كنيد لااقل تمام تمايل قلبى خود را متوجه يكى از آنان نسازيد كه ديگرى به صورت بلا تكليف درآيد و حقوق او نيز عملا ضايع شود...»
در روايات اسلامى مطالبى درباره رعايت عدالت در ميان همسران نقل شده كه عظمت اين قانون را مشخص مى‌سازد، از جمله اين كه: در حديثى مى‌خوانيم على (ع) در آن روزى كه متعلق به يكى از دو همسرش بود، حتى وضوى خود را در خانه ديگرى نمى‌گرفت
و درباره پيامبر (ص) مى‌خوانيم كه حتى به هنگام بيمارى در خانه يكى از همسران خود، توقف نمى‌كرد
و درباره معاذ بن جبل نقل شده كه دو همسر داشت و هر دو در بيمارى طاعون با هم از دنيا رفتند، او حتى براى مقدم داشتن دفن يكى بر ديگرى از قرعه استفاده كرد، تا كارى برخلاف عدالت انجام نداده باشد.
به موردی از کاربرد
مُعَلَّقّة در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لَن تَسْتَطيعواْ أَن تَعْدِلواْ بَيْنَ النِّساء وَ لَوْ حَرَصْتُمْ فَلا تَميلواْ كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَروها كَالْمُعَلَّقَةِ وَ إِن تُصْلِحواْ وَ تَتَّقواْ فَإِنَّ اللّهَ كانَ غَفورًا رَّحيمًا) (شما هرگز نمى‌توانيد از نظر محبّت قلبى در ميان زنان خود، عدالت برقرار كنيد، هر چند كوشش نماييد؛ ولى تمايل خود را به كلّى متوجّه يک طرف نسازيد كه ديگرى را به صورت زنى بلا تكليف در آوريد و اگر راه صلاح و پرهيزگارى پيش گيريد، خداوند آمرزنده و مهربان است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
خداى تعالى بيان مى‌كند كه رعايت عدالت به معناى حقيقى آن در بين زنان و اينكه يک مرد حد وسط حقيقى دوستى را در بين زنان خود رعايت كند چيزى است كه هيچ انسانى قادر بر آن نيست، هر قدر هم كه در تحقق دادن آن حرص بورزد، پس آنچه در اين باب بر مرد واجب است اين است كه يكسره از حد وسط به يكى از دو طرف افراط و تفريط منحرف نشود و تا آنجا كه برايش ممكن است رعايت عدالت را بكند و مخصوصا مراقب باشد كه به طرف تفريط يعنى كوتاهى در اداى حق همسر خود منحرف نگردد و زن خود را بلا تكليف و مانند زن بى‌شوهر نگذارد كه نه شوهر داشته باشد و از شوهرش بهره‌مند شود و نه نداشته باشد تا بتواند همسرى ديگر اختيار نموده، و يا پى كار خود برود.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مُعَلَّقّة»، ج۳، ص۲۱۶-۲۱۷.
