وحدت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اتحاد به معنای یکتایی و یگانگی است
اتحاد می تواند به دو صورت حقیقی و مجازی تصور شود،
به معنای تبدیل دو چیز یه یک چیز است، اگر چه تحقق چنین اتحادی در خارج محال است.
تبدیل یک چیز به چیز دیگر است که خود بر دو نوع است: یکی آن که بر اثر ضمیمه شدن یک شیء به شیء دیگر، محصول سومی پدید می آید، نظیر آن که خاک با درآمیختن با آب به گِل تبدیل شود و دیگر آن که چیزی بدون ممزوج شدن با چیز دیگر صورت جدیدی بپذیرد، مانند تبدیل شدن آب به بخار بر اثر حرارت
قرآن کریم به مسئله «اتحاد» از دیدگاه اجتماعی نگریسته و بر اهمیت اتحاد میان جهانیان، ادیان، مسلمانان و نهاد خانواده تاکید کرده است و پیوند میان دلهای مومنان را نوعی تصرف الهی می شمارد و برای ایجاد و حفظ چنین یگانگی، ارسال پیامبران به همراه شرایع را ضروری می داند.
قرآن از اتحاد به صورت «نعمت بزرگ» سخنی به میان آورده و از مومنان خواسته است تا تلخی و خطر آفرین دوران
تفرقه را از یاد نبرند و به یاد داشته باشند که چگونه خداوند میان آنان انس و
الفت برقرار ساخت. «واذکروا نعمت الله علیکم اذ کنتم اعداءاٌ فالّف بین قلوبکم»
در این
آیه دو بار از نعمت اتحاد یاد شده است، که جایگاه و اهمیت آن را نشان می دهد. اتحاد و همبستگی همه انسان ها چنان مطلوب و در برابر، اختلاف چنان نکوهیده است که قرآن در پنج آیه اعلام داشته: اگر مصلحت ایجاب می کرد، خداوند با ارادۀ تکوینی خود، همه مردم را یکپارچه و یک
امت قرار می داد.
از آیه «ولو شاء الله لجمعهم علی الهدی»
برمی آید که مقصود از «
امت واحده » همان یک پارچگی در پذیرش
دین الهی است و آیه «ولو شاء الله لجمعکم امة واحدة ولکن لیبلوکم فی ما اتئکم»
بیان می دارد: مصلحتی که مانع تحقق این ارادۀ تکوینی الهی شده،
ابتلاء و
آزمایش مردم با برخورداری از اصل اختیار است.
«واعتصموا بحبل الله جمیعا ولاتفرقوا»
«کان الناس امة واحدة»
«ضربت علیهم الذلة این ما ثقفوا الا بحبل من الله و حبلِ من الناس»
حضرت امیر المؤمنین (علیه السلام) در گفتاری بلند، سرنوشت امت های پیشین را گوشزد می کند که هنگام اتحاد و یک پارچگی، چگونه دارای عزت و شوکت بودند و بر جهانیان فرمان روایی داشتند؛ اما آنگاه که از هم پراکنده شدند، خواری و ذلّت به آنان روی آورد و از هر سوی تاراج شدند.
امیرالمومنین (علیه السلام) اتحاد را عامل پیروزی می داند و می فرماید:و آنگاه که مردم حق رهبری را اداء کنند، و زمامدار حق مردم را بپردازد، حق در آن جامعه عزت یابد و راههای دین پدیدار و نشانه های
عدالت برقرار و
سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله )
پایدار گردد پس روزگار اصلاح شود و مردم در تداوم حکومت امیدوار و دشمن در آرزو هایش مأیوس گردد
(۱) خلیل بن احمد فراهیدی، ترتیب العین، تصحیح موسسه نشر اسلامی انتشارات نشر اسلامی، سال چاپ ۱۴۱۴هـق، نوبت چاپ: اول، ص ۱۴۲.
(۲) علامه حلّی، باب حادی عشر، الجامع فی ترجمة النافع، مترجم: حاج میرزا محمدعلی حسین شهرستانی، ناشر: دف تر نشر معارف اسلامی، سال چاپ: ۱۳۷۶ پائیز، چاپخانه رستم خانی، ص ۱۱۶.
(۳) نهج البلاغه.
(۴) نصرت الله جمالی، عوامل سقوط حکومت ها در قرآن و نهج البلاغه –ناشر: نهاوندی، محل نشر: قم، سال چاپ ۱۳۷۸، ص ۱۴۳-۱۴۲.
پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام برگرفته از مقاله «وحدت»
