پیوند اعضا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پیوند اعضا یکی از مسایل جدید
پزشکی است که
فقها در مورد آن به اظهار نظر پرداخته اند
پیوند اعضا پیوند عضوى از بدن انسان یا حیوان به بدن انسانى دیگررا پیوند عضو میگویند
پیوند اعضا که رهاورد پیشرفت دانش پزشکى است از عناوین جدید مىباشد که فقها تحت
مسائل مستحدثه از آن سخن گفتهاند.
عمل پیوند اعضا امرى
جایز است؛ لیکن حکم قطع یک عضو جهت پیوند به بدنى دیگر تفاصیلى دارد که بدان اشاره مىشود.
قطع عضو مرده
کافر غیر محترم مانند
کافر حربی و نیز- بنابر قول برخى- مردهاى که
مسلمان بودنش مشکوک است براى پیوند به
بدن مسلمان؛ همچنین قطع عضو
حیوان، حتّى
نجس العین مانند
سگ براى پیوند به بدن
انسان، جایز است؛ لیکن بریدن عضو مسلمان
مرده جهت پیوند به بدن
مسلمان زنده جایز نیست مگر آنکه
حفظ جان وى منوط به آن باشد. در جواز و عدم جواز قطع عضو مسلمان مرده در صورت توقّف حفظ عضو مهمى همچون
چشم بر آن، اختلاف است.
برخى گفتهاند: قطع عضو انسان زنده با رضایت وى، در صورت به خطر نیفتادن جان او و عدم ترتّب زیان مهم بر آن براى پیوند به بدن انسانى دیگر، جایز است.
وصیّت به قطع عضو: در نفوذ و در نتیجه، جواز عمل به
وصیّت کسى که در حال حیات خویش
وصیّت کرده پس از مرگش عضو او را جهت پیوند به بدن انسانى دیگر قطع کنند، اختلاف است.
قطع عضو و
دیه: قطع عضو
میّت غیر مسلمان دیه ندارد ولى قطع عضو ميّت مسلمان در موارد عدم جواز، دیه دارد.
در موارد جواز آیا دیه دارد یا نه؟ برخى به ثبوت دیه
فتوا دادهاند و برخى دیگر ثبوت را
مقتضای احتیاط دانستهاند مگر آنکه شخص در حال
حیات، آن را
اجازه داده باشد که در این صورت دیه نخواهد داشت. هرچند برخى در این صورت نیز احتیاط را در پرداخت
دیه دانستهاند.
در موارد ثبوت دیه، آیا قطعکننده باید دیه را بپردازد یا فردى که عضو به بدنش پیوند خورده است؟ مسئله محلّ اشکال است. برخى پرداخت دیه را بر قطعکننده
واجب دانستهاند. بعضى نیز یادآور شدهاند
پزشک مىتواند با بیمار توافق کند که خود
بیمار دیه را بپردازد.
طهارت یا
نجاست عضو پیوند خورده: عضو پیوند خورده از آن جهت که جزء بدن جدید مىگردد در طهارت و نجاست
تابع آن است؛ بدین جهت اگر عضوى از بدن
کافر به بدن مسلمان پیوند زده شود
پاک، و عکس آن،
نجس خواهد بود و نیز به لحاظ آنکه عضو قطع شده با پیوند، دوباره حیات مىیابد، بعد از پیوند میته به شمار نمىرود و از این جهت نیز نجس نخواهد بود.
دادوستد عضو: در صحّت و عدم صحّت دادوستد عضو قطع شده در موارد جواز قطع آن، اختلاف است؛ لیکن در مقابل
اجازه براى قطع، شخص مىتواند مبلغى دریافت کند.
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۲، ص:۳۰۴-۳۰۵ انتشارات موسسه فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام
