• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یَقْطین (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: یقطین (مفردات‌قرآن).


یَقْطین: (مِّن يَقْطِينٍ)
یَقْطین: به‌طورى كه بسيارى از ارباب لغت و مفسران گفته‌اند، به گياهى اطلاق مى‌شود كه ساقه ندارد و داراى برگ‌هاى پهن است، مانند بوته خربزه و كدو و خيار و هندوانه و امثال آن‌ها، ولى بسيارى از مفسران و روات حدیث در اين‌جا تصريح كرده‌اند كه منظور «كدوبن» است.



به موردی از کاربرد یَقْطین در قرآن، اشاره می‌شود:

۱.۱ - یَقْطین (آیه ۱۴۶ سوره صافات)

(وَ أَنبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِّن يَقْطِينٍ)
(و بوته كدويى بر او رويانديم تا در سايه برگ‌هاى پهن و مرطوبش آرامش يابد.)

۱.۲ - یَقْطین در المیزان و مجمع‌ البیان

علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه يقطين به معناى نوعى از كدو است كه برگ‌هاى پهن و مدور دارد و خدا اين بوته را رويانيد تا برگ‌هايش بر بدن او سايه بيفكند.

۱.۳ - یَقْطین در تفسیر نمونه

آيه مورد بحث درباره حضرت یونس (علیه‌السلام) است كه پس از رهايى از شكم ماهى، به سرزمينى خشک و خالى از گياه افكنده شد در حالى كه بيمار بود، خداوند مى‌فرمايد:
«كدوبنى بر او رويانديم»
وَ أَنْبَتْنٰا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ‌
كه در سايه برگ‌هاى پهن و مرطوبش آرامش يابد.
بايد توجه داشت كه «شجرة» در لغت عرب، هم به نباتاتى گفته مى‌شود كه داراى شاخه و ساقه است و هم بدون ساقه و شاخه - و به تعبير ديگر اعم از درخت و گياه است، حتى در اين‌جا حديثى از پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل كرده‌اند كه شخصى به آن حضرت عرض كرد:
انّك تحبّ القرع. «شما كدو را دوست داريد»
فرمود: اجل هى شجرة اخى يونس. «آرى آن گياه برادرم يونس است.»
مى‌گويند: كدوبن علاوه بر اين‌كه برگ‌هاى پهن و پرآبى دارد و مى‌توان از آن سايبان خوبى تهيه كرد، مگس نيز بر برگ‌هاى آن نمى‌نشيند و يونس به خاطر توقف در شكم ماهى، پوست تنش آن‌قدر نازک و حسّاس شده بود كه از نشستن حشرات بر آن رنج مى‌برد، او اندام خود را با اين كدوبن پوشانيد تا هم از سوزش آفتاب در امان باشد و هم از حشرات.


۱. صافات/سوره۳۷، آیه۱۴۶.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، دار القلم، ص۶۷۸.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۰۰.    
۴. صافات/سوره۳۷، آیه۱۴۶.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۴۵۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۵۰.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۶۴.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۴۹.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۱۶.    
۱۰. صافات/سوره۳۷، آیه۱۴۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه‌، ط-دار الکتب الاسلامیه‌، ج۱۹، ص۱۵۹.    



شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «تیَقْطین»، ج۴، ص۷۷۲.    


رده‌های این صفحه : لغات سوره صافات | لغات قرآن




جعبه ابزار