آمرزش گناه اسراف (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خداوند در قرآن بندگان مسرف را امیدوار به رحمتش و ترغیب به استغفار می‌کند.

---

سفارش خداوند به بندگان اسراف کار، برای پرهیز از ناامیدی از رحمت و مغفرت او
قل یـعبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لاتقنطوا من رحمة الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا...بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است.

۱.۱ - شرط آمرزش

آمرزش گناه اسراف مشروط به توبه و بازگشت به سوی خدا است.
قل یـعبادی الذین اسرفوا علی انفسهم لاتقنطوا من رحمة الله... • و انیبوا الی ربکم و اسلموا له من قبل ان یاتیکم العذاب ثم لاتنصرون. بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف و ستم کرده‌اید! از رحمت خداوند نومید نشوید که خدا همه گناهان را می‌آمرزد، زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است. • و به درگاه پروردگارتان بازگردید و در برابر او تسلیم شوید، پیش از آنکه عذاب به سراغ شما آید، سپس از سوی هیچ کس یاری نشوید!

۱.۲ - امیدبخش‌ترین آیه

دقت در تعبیرات این آیه نشان می‌دهد که از امیدبخش‌ترین آیات قرآن مجید نسبت به همه گنهکاران است، شمول و گستردگی آن به حدی است که طبق روایتی امیر مؤمنان علی ع فرمود: در تمام قرآن آیه‌ای وسیعتر از این آیه نیست" (ما فی القرآن آیة اوسع من یا عبادی الذین اسرفوا...)
دلیل آن نیز روشن است زیرا:
۱- تعبیر به" یا عبادی" (ای بندگان من! ) آغازگر لطفی است از ناحیه پروردگار.
۲- تعبیر به" اسراف" به جای" ظلم و گناه و جنایت" نیز لطف دیگری است.
۳- تعبیر به" علی انفسهم" که نشان می‌دهد گناهان آدمی همه به خود او باز می‌گردد نشانه دیگری از محبت پروردگار است همانگونه که یک پدر دلسوز به فرزند خویش می‌گوید اینهمه بر خود ستم مکن!
۴- تعبیر به" لا تقنطوا" (مایوس نشوید) با توجه به اینکه"قنوط" در اصل به معنی مایوس شدن از خیر است به تنهایی دلیل بر این است که گنهکاران نباید از" لطف الهی" نومید گردند.
۵- تعبیر" من رحمة الله" بعد از جمله" لا تقنطوا" تاکید بیشتری بر این خیر و محبت می‌باشد.
۶- هنگامی که به جمله" ان الله یغفر الذنوب" می‌رسیم که با حرف تاکید آغاز شده و کلمه" الذنوب" (جمع با الف و لام) همه گناهان را بدون استثنا در بر می‌گیرد سخن اوج می‌گیرد و دریای رحمت مواج می‌شود.
۷- هنگامی که" جمیعا" به عنوان تاکید دیگری بر آن افزوده می‌شود امیدواری به آخرین مرحله می‌رسد.
۸ و ۹- توصیف خداوند به"غفور" و"رحیم" که دو وصف از اوصاف امید بخش پروردگار است در پایان آیه جایی برای کمترین یاس و نومیدی باقی نمی‌گذارد.
آری به همین دلیل آیه فوق گسترده‌ترین آیات قرآن است که شمول آن هر گونه گناه را در بر می‌گیرد، و نیز به همین دلیل از امیدبخش‌ترین آیات قرآن مجید محسوب می‌شود.
و به راستی از کسی که دریای لطفش بیکران و شعاع فیضش نامحدود است جز این انتظاری نمی‌توان داشت.
از کسی که" رحمتش بر غضبش پیشی گرفته" و بندگان را برای رحمت آفریده، نه برای خشم و عذاب، غیر از این چشم داشتی نیست.
چه خداوند رحیم و مهربانی و چه پروردگار پر مهر و محبتی!! در اینجا دو مساله فکر مفسران را به خود مشغول ساخته که اتفاقا راه حل آن در خود آیه و آیات بعد نهفته است.
نخست اینکه: آیا عمومیت آیه همه گناهان حتی شرک و گناهان کبیره دیگر را فرا می‌گیرد؟ اگر چنین است پس چرا در آیه ۴۸ سوره نساء شرک از گناهان قابل بخشش استثناء شده است؟ " ان الله لا یغفر ان یشرک به و یغفر ما دون ذلک لمن یشاء: " خداوند شرک را نمی‌بخشد، اما کمتر از آن را برای هر کس که بخواهد می‌بخشد".
دیگر اینکه: آیا این وعده غفران که در آیه مورد بحث آمده است مطلق است یا مشروط به توبه و مانند آن؟
البته این دو سؤال به هم مربوط است. و پاسخ آن را در آیات بعد به خوبی می‌توان یافت زیرا سه دستور در آیات بعد داده شده که همه چیز را روشن می‌سازد .

۱.۳ - استغفار از اسراف

استغفار از اسراف درپی دارنده آمرزش الهی است
وما کان قولهم الا ان قالوا ربنا اغفر لنا ذنوبنا واسرافنا فی امرنا... • فـاتـیهم الله ثواب الدنیا وحسن ثواب الاخرة والله یحب المحسنین. سخنشان تنها این بود که: «پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و از تندرویهای ما در کارها، چشم پوشی کن! قدمهای ما را استوار بدار! و ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان• از این رو خداوند پاداش این جهان، و پاداش نیک آن جهان را به آنها داد و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.

۱.۴ - پاداش مجاهدان

آمرزش گناه اسراف، پاداش خداوند به مجاهدان صابر است.
وکاین من نبی قـتل معه ربیون کثیر فما وهنوا لمآ اصابهم فی سبیل الله وما ضعفوا وما استکانوا... • وما کان قولهم الا ان قالوا ربنا اغفر لنا ذنوبنا واسرافنا فی امرنا... • فـاتـهم الله ثواب الدنیا وحسن ثواب الاخرة... چه بسیار پیامبرانی که مردان الهی فراوانی به همراه آنان جنگ کردند! آنها هیچ گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند (و تن به تسلیم ندادند) و خداوند استقامت کنندگان را دوست دارد. • از این رو خداوند پاداش این جهان، و پاداش نیک آن جهان را به آنها داد و خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد.

---