• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت جنب•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



آیات صفت جنب به آیه ۵۶ سوره زمر اطلاق می‌شود و از آیات صفات تشبیه می‌باشد.



یکی از آیات صفات تشبیه، که مشبهه و مجسمه برای تشبیه خداوند به مخلوقات به آن استناد جسته‌اند، این آیه است: (ان تقول نفس یا حسرتی علی ما فرطت فی جنب الله) و این در حالی است که اگر مراد از «جنب» در این آیه عضو مخصوصی برای خدا باشد تفریط در آن متصور نیست، و همین نکته برای اثبات بطلان قول مجسمه و مشبهه کافی است.


کلمه «تفریط» به معنای اهمال کاری در عملی است که باید فورا به آن اقدام نمود، تا جایی که وقتش فوت شود.


«تحسر» به معنای غم خوردن از چیزی است که وقتش فوت شده باشد، به خاطر متضرر شدن آدمی به صورتی که دیگر تدارکش ممکن نباشد.


«جنب» در لغت به معنی پهلو است و سپس به هر چیزی که در کنار چیزی قرار گرفته باشد اطلاق می‌شود، همانگونه که «یمین» و «یسار» به معنی طرف چپ و راست بدن است، سپس به هر چیزی که در این ناحیه قرار گیرد یمین و یسار گفته می‌شود.


در آیه مذکور، «جنب الله» به معنی تمام اموری است که در جانب پروردگار قرار دارد، مثل: فرمان او، اطاعت او، قرب او، و کتب آسمانی که از ناحیه او نازل شده است. و «تفریط در جنب خدا» به معنای کوتاهی نسبت به ادای حق خداوند در این امور است.


در حدیث ، مصداق روشن حسرت داران روز قیامت «عالمان بی عمل» معرفی شده است. امام باقر علیه‌السّلام با استشهاد به این آیه فرموده است: از همه مردم متاسف تر در روز قیامت کسانی هستند که طریقه حق و عدالت را برای مردم توصیف کردند، سپس خود به مخالفت برخاستند.
[۴] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، - ۵۰۲ق، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۰۰.
[۶] طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیر القران، ج۸، ص(۴۰۸-۴۱۰).
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص(۵۱۰-۵۱۱).



۱. زمر/سوره۳۹، آیه۵۶.    
۲. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۸۴.    
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۱.    
۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، - ۵۰۲ق، مفردات الفاظ القرآن، ص۱۰۰.
۵. حویزی، عبد علی بن جمعه، - ۱۱۱۲ق، تفسیرنورالثقلین، ج۴، ص(۴۹۴-۴۹۵).    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیر القران، ج۸، ص(۴۰۸-۴۱۰).
۷. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۷، ص۲۸۲.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، ۱۳۰۵ -، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص(۵۱۰-۵۱۱).



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«آیات صفت جنب».    



جعبه ابزار