• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیات صفت ید

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


آیات بیانگر صفت ید ( دست ) براى خدا را آیات صفت ید گویند.



واژه " ید " به طور استعاره در چند معنا در قرآن به کار رفته است:

۱.۱ - قلمرو


۱. قلمرو اختیار و ملک: "او یعفوالذى بیده عقدة النکاح" (بقره، آیه ۲۳۷ ). "بیدک الخیر ..." (آل عمران،آیه ۲۶).

۱.۲ - بذل و بخل


۲. بذل و بخشش و بخل و امساک: "قالت الیهود یدالله مغلولة غلت ایدیهم و لعنوا بما قالوا بل یداه مبسوطتان " (مائده،آیه ۶۴). ید مبسوطه و ید مغلول ه در این آیه به معناى قدرت و سلطه نیز مى تواند باشد.

۱.۳ - مباشرت


۳. مباشرت: "ما منعک ان تسجد لما خلقت بیدی " (ص، آیه ۷۵). یعنى مباشر خلقت او خودم بودم و شاید در این جا " ید " کنایه از قوت و قدرت باشد.

۱.۴ - قدرت


۴. قدرت و نیرو: "و اذکر عبادنا ابراهیم و اسحق و یعقوب اولى الایدى والابصار" (ص، آیه ۴۵). " فسبحان الذى بیده ملکوت کل شى ء " (یس، آیه ۸۳).

۱.۵ - و غیره


و نیز به معناى کنایى بذل مال، نفرین، عهد بستن، نعمت، اقدام نمودن به عملى و ... به کار رفته است.


در آیات متعددى "ید" به خداوند سبحان نسبت داده شده است که به این دسته از آیات "آیات صفت ید" مى گویند.


منظور از "صفت ید" نسبت به خداوند، ظهور اراده و قدرت خداوند تحت برنامه اى خاص و حکمت و مصالح است، که این اراده و قدرت و سلطه که از ناحیه ذات مقدس خداوند متجلى مى گردد، حاکم و نافذ و قاهر بر هر قدرت و قوت ظاهرى بندگان است.


آیات صفت ید عبارتند از:
"یدالله فوق ایدیهم" (فتح، آیه۱۰)؛
"و ان الفضل بیدالله" (حدید ،آیه ۲۹)؛
"لما خلقت بیدی" (ص، آیه ۷۵).
و نیز آیات :۷۱ و ۸۳ سوره یس؛ ۲۶ و ۷۳ سوره آل عمران؛ ۶۴ سوره مائده؛ ۸۸ سوره مؤمنون؛ ۱ سوره ملک؛ ۵۷ اعراف، ۴۸ فرقان و... .


برخی، این آیات را جزء آیات متشابه قرآن شمرده اند.


طباطبایی، محمد حسین، المیزان فى تفسیرالقرآن، ج۶، ص۳۲-۳۴.    
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فى تفسیرالقرآن، ج۱۸، ص۲۷۴-۲۷۵.    
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۴، ص۴۴۹-۴۵۱.    
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۲۲، ص۴۴-۴۵.    
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۵، ص۴۱۹.    
معرفت، محمد هادی، التمهید فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۴۹-۱۵۲.
قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۷، ص۲۶۰-۲۶۲.
مصطفوی، حسن، التحقیق فى کلمات القرآن، ج۱۴، ص۲۳۴-۲۴۰.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۱۴.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ۲۰-۲۱.


مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.    



جعبه ابزار