آیه کلاله صیفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیه سهم الارث خواهر و برادر پدر و مادرى،
نازل شده در
تابستان را
آیه کلاله صیفی گویند.
به
آیه ۱۷۶
سوره نساء "آیه کلاله صیفی" مى گویند: «یستفتونک قل الله یفتیکم فى الکلالة ان امرؤا هلک لیس له ولد و له أخت فلها نصف ماترک و هو یرثها ان لم یکن لها ولد فان کانتا اثنتین فلهما الثلثان مما ترک و ان کانوا اخوة رجالاً و نساءً فللذکر مثل حظ الانثیین یبین الله لکم أن تضلوا و الله بکل شى ء علیم »
از تو (درباره
ارث خواهران و برادران) سؤال مى کنند؛ بگو:
خداوند حکم کلاله (خواهر و برادر) را براى شما بیان مى کند: اگر مردى از دنیا برود، که
فرزند نداشته باشد، و براى او خواهرى باشد، نصف اموالى را که به جا گذاشته، از او (ارث ) مى برد؛ و (اگر خواهرى از دنیا برود، و
وارث او یک برادر باشد) او تمام مال را از خواهر به ارث مى برد؛ در صورتى که (
میت ) فرزند نداشته باشد، و اگر دو خواهر (از او) باقى باشند، دوسوم
اموال را مى برند.
و اگر
برادران و
خواهران با هم باشند - تمام
اموال را میان خود تقسیم مى کنند، و - براى هر
مذکر، دو برابر
سهم مؤنث است
خداوند (
احکام خود را) براى شما بیان مى کند تا
گمراه نشوید؛ و
خداوند به همه چیز
دانا است ."
درباره
کلاله دو
آیه در
قرآن وجود دارد.
یکى در تابستان
نازل شد و به "آیه کلاله صیفى " معروف است که همان آیه ۱۷۶
سوره نساء است .
و دیگرى در
زمستان نازل شد و "
آیه کلاله شتایی" نام گرفته که آیه دوازده
سوره نساء است .
کلاله در اصطلاح به
برادر و
خواهر متوفا اطلاق مى شود که از او
ارث مى برند.
این
آیه نیز همانند آیه کلاله شتایى مقدار ارث برادران و خواهران را بیان مى کند؛ با این تفاوت که
آیه کلاله شتایی (
نساء، آیه ۱۲) ناظر به بیان سهم ارث برادران و خواهران مادرى است، ولى این آیه (نساء، آیه ۱۷۶)
ناظر به سهم ارث خواهران و برادران "پدرى و مادری" یا "پدرى تنها " است .
گواه مطلب این است که معمولاً کسانى که با واسطه به شخص متوفا وابسته اند، مقدار ارثشان به اندازه همان واسطه است ؛ مثلاً در بحث ما برادران و خواهران مادرى به اندازه مادر سهم مى برند، که یک سوم است. و برادران و خواهران پدرى و یا پدرى و مادری، سهم ارث پدر را مى برند که دو سوم است، و چون آیه دوازده نساء،
ارث کلاله (برادران و خواهران) را یک سوم دانسته است، و آیه ۱۷۶ نساء
سهم کلاله را دو سوم دانسته است، به دست مى آید که آیه دوازده نساء سهم ارث کلاله مادرى را بیان نموده و آیه ۱۷۶ سهم ارث کلاله پدرى و یا پدرى و مادرى را با هم تشریع نموده است .
این مطلب مورد تأیید
روایات اهل بیت ـ علیهم السلام - نیز است.
مطلب دیگر این که برخى گفته اند: آیه کلاله صیفى آخرین آیه اى است که درباره
احکام اسلامی بر
پیامبر اکرم (ص)
نازل شده است .
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیرنمونه، ج۴، ص۲۳۵-۲۳۸.
منصور، عبدالحمیدیوسف، نیل الخیرات فى القراءات العشرة، ج۵، ص۱۵۳.
حجتی، محمد باقر، اسباب النزول، ص۱۴۶.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
