أَ رَأَیْتُمْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَ رَاَیْتُمْ: (قُلْ اَرَاَیْتُمْ اِنْ جَعَلَ)«اَرَاَیْتُمْ» از مادّه
«رای» جمله‌ای است که معمولًا آن را به معنای
«اخْبِرُونِی» (به من خبر دهید) تفسیر کرده‌اند؛ ولی در
تفسیر گفته‌ایم که گاه، به معنای
«هَلْ عَلِمْتُم» (آیا می‌دانید) می‌آید.
(قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِن جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُم بِضِيَاء أَفَلَا تَسْمَعُونَ • قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِن جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ النَّهَارَ سَرْمَدًا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُم بِلَيْلٍ تَسْكُنُونَ فِيهِ أَفَلَا تُبْصِرُونَ) (بگو: «به من خبر دهيد اگر
خداوند شب را تا روز
قیامت بر شما جاودان سازد، آيا معبودى جز خداوند يگانه مى‌تواند روشنايى براى شما بياورد؟! آيا نمى‌شنويد؟!»؛ بگو: «به من خبر دهيد اگر خداوند
روز را تا قيامت بر شما جاودان كند، آيا معبودى غير از خدا مى‌تواند شبى براى شما بياورد تا در آن آرامش يابيد؟ آيا نمى‌بينيد؟!»).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه
سرمد بر وزن فعلل به معنای دائم است، بعضی هم گفته‌اند: این کلمه از ماده سرد
اشتقاق یافته، و میم آن زیادی است، و معنای السرد پشت سر هم بودن است،
و اگر فرمود: به من بگویید اگر خدا شب را تا روز قیامت یک سره قرار می‌داد چه می‌کردید، و خلاصه اگر شب را مقید به روز قیامت کرد، برای این است که: بعد از رسیدن روز قیامت دیگر شبی نخواهد بود.
(مَنْ اِلهٌ غَیْرُ اللَّهِ یَاْتِیکُمْ بِضِیاءٍ) یعنی در چنین صورتی کدام یک از معبودهای شما حکم خدا را نقض می‌کرد و روز را برایتان می‌آورد، و شما را از تاریکی نجات می‌داد، تا بتوانید به دنبال معاش بروید؟ این آن معنایی است که
سیاق آیه، شاهد آن است و نظیر این معنا در جمله دوم نیز که می‌فرماید:
(مَنْ اِلهٌ غَیْرُ اللَّهِ یَاْتِیکُمْ بِلَیْلٍ...) می‌آید.
آیه شریفه در مقام اثبات
توحید در
ربوبیت خدای تعالی است، می‌خواهد بفرماید: آلهه شما
مشرکین هیچ سهمی از ربوبیت ندارند به دلیل اینکه اگر خدای تعالی شب را تا قیامت یک سره کند آنها نمی‌توانند این حکم خدا را نقض کنند و همچنین اگر عمر دنیا را یک سره روز کند؛ پس، از تدبیر عالم، هیچ سهمی در دست هیچ کس نیست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَ رَأَیْتُمْ»، ص۳۵.
