ابزار تفکر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفکر که در
قرآن هم به ما دستور داده است دارای ابزاری می باشد.
از ابزار
تعقل و خردورزی
قلب می باشد که در
قرآن هم
خداوند به آن اشاره کرده است در آنجا که می فرماید:
ومنهم من یستمع الیک وجعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه وفی ءاذانهم وقرا وان یروا کل ءایة لا یؤمنوا بها حتی اذا جاءوک یجـدلونک یقول الذین کفروا ان هـذا الا اسـطیر الاولین.پاره‌ای از آنها به (سخنان) تو،
گوش فرامی‌دهند؛ ولی بر دلهای آنان پرده‌ها افکنده‌ایم تا آن را نفهمند؛ و در گوش آنها، سنگینی قرار داده‌ایم. و (آنها بقدری لجوجند که) اگر تمام نشانه‌های
حق را ببینند، ایمان نمی‌آورند؛ تا آنجا که وقتی به سراغ تو می‌آیند که با تو پرخاشگری کنند،
کافران می‌گویند: «اینها فقط افسانه‌های پیشینیان است!»
ولقد ذرانا لجهنم کثیرا من الجن والانس لهم قلوب لا یفقهون بها ولهم اعین لا یبصرون بها ولهم ءاذان لا یسمعون بها اولـئک کالانعـم بل هم اضل اولـئک هم الغـفلون.به یقین، گروه بسیاری از
جن و
انس را برای
دوزخ آفریدیم؛ آنها دلها (= عقلها) یی دارند که با آن (اندیشه نمی‌کنند، و) نمی‌فهمند؛ و چشمانی که با آن نمی‌بینند؛ و گوشهایی که با آن نمی‌شنوند؛ آنها همچون چهارپایانند؛ بلکه گمراهتر! اینان همان غافلانند (چرا که با داشتن همه‌گونه امکانات هدایت، باز هم گمراهند)!
.سپس صفات گروه دوزخى را در سه جمله خلاصه مى کند: نخست اینکه آنها قلبهائى دارند که با آن درک و اندیشه نمى کنند (لهم قلوب لایفقهون بها).بارها گفته ایم که
قلب در اصطلاح قرآن به معنى روح و
فکر و نیروى
عقل است یعنى با اینکه استعداد تفکر دارند و همچون بهائم و چهارپایان فاقد شعور نیستند در عین حال از این وسیله
سعادت بهره نمى گیرند و فکر نمى کنند، در عوامل و نتائج حوادث اندیشه نمى نمایند و این وسیله بزرگ رهائى از چنگال هر گونه بدبختى را بلا استفاده در گوشه اى از وجودشان رها مى سازند.
وجعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه وفی ءاذانهم وقرا واذا ذکرت ربک فی القرءان وحده ولوا علی ادبـرهم نفورا.و بر دلهایشان پوششهایی، تا آن را نفهمند؛ و در گوشهایشان سنگینی؛ و هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد می‌کنی، آنها پشت می‌کنند و از تو روی بر می‌گردانند.
ومن اظلم ممن ذکر بـایـت ربه فاعرض عنها ونسی ما قدمت یداه انا جعلنا علی قلوبهم اکنة ان یفقهوه وفی ءاذانهم وقرا وان تدعهم الی الهدی فلن یهتدوا اذا ابدا.چه کسی ستمکارتر است از آن کس که
آیات پروردگارش به او تذکّر داده شده، و از آن روی گرداند، و آنچه را با دستهای خود پیش فرستاد فراموش کرد؟! ما بر دلهای اینها پرده‌هایی افکنده‌ایم تا نفهمند؛ و در گوشهایشان سنگینی قرار داده‌ایم (تا صدای حق را نشنوند)! و از این رو اگر آنها را به سوی هدایت بخوانی، هرگز هدایت نمی‌شوند!
افلم یسیروا فی الارض فتکون لهم قلوب یعقلون بها او ءاذان یسمعون بها فانها لا تعمی الابصـر ولـکن تعمی القلوب التی فی الصدور.آیا آنان در زمین سیر نکردند، تا دلهایی داشته باشند که حقیقت را با آن درک کنند؛ یا گوشهای شنوایی که با آن (ندای حق را) بشنوند؟! چرا که چشمهای ظاهر نابینا نمی‌شود، بلکه دلهایی که در سینه‌هاست کور می‌شود.
.این زمینهاى خاموش ، و آثارى که در این ویرانه ها به چشم مى خورد، چنان نغمه هاى شورانگیزى در جان انسان مى دمند که گاه مطالعه یکى از آنها به اندازه مطالعه یک کتاب قطور به
انسان درس مى دهد، و با توجه به تکرار تاریخ که اصل اساسى زندگى انسانها است آینده را در برابرش مجسم مى کنند آرى مطالعه آثار گذشتگان گوش را شنوا،
چشم را بینا مى سازد.
افلا یتدبرون القرءان‌ام علی قلوب اقفالها.آیا آنها در قرآن
تدبّر نمی‌کنند، یا بر دلهایشان قفل نهاده شده است؟!
ان فی ذلک لذکری لمن کان له قلب او القی السمع وهو شهید.در این تذکّری است برای آن کس که
عقل دارد، یا
گوش دل فرادهد در حالی که حاضر باشد!
لا یقـتلونکم جمیعـا الا فی قری محصنة او من وراء جدر باسهم بینهم شدید تحسبهم جمیعـا وقلوبهم شتی ذلک بانهم قوم لا یعقلون.آنها هرگز با شما بصورت گروهی نمی‌جنگند جز در دژهای محکم یا از پشت دیوارها! پیکارشان در میان خودشان شدید است، (امّا در برابر شما ضعیف!) آنها را متّحد می‌پنداری، در حالی که دلهایشان پراکنده است؛ این به خاطر آن است که آنها قومی هستند که تعقّل نمی‌کنند!
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «ابزار تفکر»
