• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق ازدی بصری بغدادی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق ازدی بصری بغدادی (۱۹۹-۲۸۲ هـ)، از فقهای بزرگ مذهب مالکی در قرن سوم هجری قمری و سمت قضاوت را عهده‌دار بود.



ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل ازدی بصری بغدادی، اصل او از بصره بود، ولی بغداد را وطن خویش قرار داد.
[۱] قاضی عياض، عياض بن موسى، ترتیب المدارک، ج۱، ص۴۶۴.

ابواسحاق از کودکی به آموختن علم روی آورد و فقه را نزد احمد بن معدل، و حدیث را نزد علی بن مدینی،
[۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۳۹.
و علم قرائت را نزد احمد بن سهل فرا گرفت.
[۳] ابن‌جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۱۶۲.
ازدی در فقه به مقامی رسید که مالکی‌های اهل عراق فقه را از او آموختند. وی از پدرش و از اباولید طیالسی، علی بن مدینی و محمد بن عبدالله انصاری روایت کرده و افرادی چون عبدالله بن احمد بن حنبل،
[۴] ابن‌فرحون، ابراهيم بن علی، الدیباج المذهب، ص۱۵۱.
ابوبکر شافعی، اسماعیل صفّار و ابوالقاسم بغوی از او روایت کرده‌اند.
ازدی از فقهای بزرگ مذهب مالکی بود که در گسترش این مذهب کوشید.
[۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۲۲.



ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق در سال ۱۹۹ هـ به دنیا آمد.
[۶] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۲۸۴.



ابواسحاق قضاوت شهرهای بغداد، مدائن و نهروانات را به مدت ۳۲ سال بر عهده داشت و سرانجام در سال ۲۸۲ هـ وفات یافت.


آثار او عبارت‌اند از:
الشفاعه الفرائض شواهد الموطا مسند حدیث مالک بن انس مسند حدیث ثابت بنانی مسند حدیث ایوب سختیانی مسند حدیث ابوهریره مسند حدیث‌ام زرع مسند یحیی بن سعید انصاری و موطوء یحیی بن سعید انصاری احکام القرآن معانی القرآن و اعرابه القراءات مساله المنّی یصیب الثوب الشفعه و ما روی فیها من الآثار المبسوط الاموال و المغازی الاصول السنن الردّ علی ابی حنیفه الرد علی شافعی الاحتجاج بالقرآن الصلاة علی النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)
[۷] ابن‌فرحون، ابراهيم بن علی، الدیباج المذهب، ص۱۵۱.
الصلاة جزء اسماعیل الفقه اعراب القرآن
[۸] حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۵۸۵.
[۹] حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۳۳.
[۱۰] بابانی، اسماعيل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۰۷.
اهوال القیامه و الرد علی محمد بن الحسن.
[۱۱] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۲.


دیگر منابع: صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۹۱. ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۲، ص۱۷۸. حموی، ياقوت بن عبدالله، معجم ا لادباء، ج۱، ص۱۲۵. ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۱، ص۱۵۸. كحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۲۶۱ زرکلی، خيرالدين بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۳۱۰.


۱. قاضی عياض، عياض بن موسى، ترتیب المدارک، ج۱، ص۴۶۴.
۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۳۳۹.
۳. ابن‌جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۱۶۲.
۴. ابن‌فرحون، ابراهيم بن علی، الدیباج المذهب، ص۱۵۱.
۵. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۱، ص۱۲۲.
۶. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۲۸۴.
۷. ابن‌فرحون، ابراهيم بن علی، الدیباج المذهب، ص۱۵۱.
۸. حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۵۸۵.
۹. حاجی خلیفه، مصطفى بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۴۳۳.
۱۰. بابانی، اسماعيل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۰۷.
۱۱. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۲.



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۷۸، برگرفته از مقاله «ابواسحاق اسماعیل بن اسحاق ازدی».



جعبه ابزار