• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالقاسم کوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اَبوالقاسم کوفی، فقیه و متکلم می‌باشند.


اَبوالقاسم کوفی، علی بن احمد بن موسی (د ۳۵۲ق/۹۶۳ م)، فقیه و متکلم می‌باشند.

از تاریخ ولادت و زندگی او اطلاعی دردست نیست.

آنچه دباره تبار او آورده‌اند، این است که وی، خود را علوی و از احفاد هارون، فرزند امام موسی کاظم (علیه‌السلام) معرفی می‌کرده است.
[۱] عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
برخی او را از نوادگان موسی مبرقع ، فرزند امام جواد (علیه‌السلام) دانسته‌اند،
[۲] افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۷۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
[۳] قمی، عباس، هدیه الاحباب، ج۱، ص۳۵، تهران، ۱۳۶۲ش.
ولی بن ابر آنچه عمری
[۴] عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
از استاد خود ابن طباطبای نسابه نقل می‌کند، ادعای علوی بودن او کذب است. آنچه تقریباً همهً منابع بر آن اتفاق دارند، این است که وی نخست امامی بوده، اما در اواخر عمر به غلو گراییده است.

ابوالقاسم کوفی از پدرش و علی بن ابراهیم قمی ، صاحب تفسیر و محمد بن جعفر کوفی اسدی روایت کرده است.
[۵] خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۴، ص۲۹۳، تهران، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
[۶] نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۳۲۳، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
[۷] نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۷۵، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
[۸] آقابزرگ، الذریعه، ج۲، ص۲۸.


فرزندش ابومحمد و نیز ابوعمران کرمانی ، شیخ حیدر بن محمد بن نعیم سمرقندی و تلعبکری از او روایت کرده است.
[۹] افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۵۸، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
[۱۰] نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۳۲۳، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.


ابوالقاسم کوفی در جمادی‌الاول ۳۲۵ در کرمی (یا آبگرم)
[۱۱] افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۷۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
در پنج فرسخی فسا درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد،
[۱۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
اما عمری
[۱۳] عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
از قول استاد خود نوشته است که قبر او در ری است.

به ابوالقاسم کوفی، بالغ بر ۵۰ کتاب در موضوعات مختلف فقهی، فلسفی، کلامی، اخلاقی و تفسیر نسبت داده شده است
[۱۴] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۲، ص۹۶-۹۷، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
طوسی بسیاری از کتابهای او را می‌پسندند و می‌گوید:آن‌ها را هنگامی نوشته که بر راه راست بوده است، اما کتابهای بعدی او را دارای غلو و تخلیط می‌شمارد.
[۱۵] طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ج۱، ص۹۱-۹۲، به کوشش سیدمحمد صادق آل بحر العلوم، نجف، المکتبه المرتصویه.
به گفته مامقانی
[۱۶] مامقاني، عبداللـه، تنقيح المقال،ج۲، ص۲۵۶، نجف، ۱۳۵۰ق
اگر روایتی از او دردست باشد که ثابت شود آن را پیش از انحرافش روایت کرده است، می‌توان آن را اخذ کرد وگرنه قابل اعتنا نیست. از ابوالقاسم کوفی، تنها دو اثر دردست است:

۷.۱ - الاستغاثه فی بدع الثلاثه

الاستغاثه فی بدع الثلاثه، که کتاب مشهور اوست و به گفته افندی
[۱۷] افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۵۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
و خوانساری،
[۱۸] خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۴، ص۲۹۱، تهران، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
وی آن را در اوان استقامت و بصیرتش نوشته شده است. وی در این کتاب بدعتهایی را برای سه خلیفه نخستین برشمرده است که به تصریح وی پیروان آنان نیز بدان‌ها اقرار دارند.
[۱۹] ابوالقاسم کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، ج۱، ص۶، نجف ۱۳۶۸ق.    
مجلسی در مقدمه بحار
[۲۰] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱، ص۱۹، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
این کتاب را به سهو، تاً لیف ابن میثم بحرانی دانسته است. کتاب الستغاثه دوباره در نجف به چاپ رسیده است.

۷.۲ - الآداب و مکارم الاخلاق

الآداب و مکارم الاخلاق، یک نسخه از این اثر در کتابخانه قاهره موجود است.

۷.۳ - آثار منسوب

 نجاشی
[۲۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
این آثار را از او یاد کرده است: ابطال مذهب داود بن علی الاصبهانی ، الانبیاء، الاوصیاء، تثبیت المعجزات، تثبیت نبوه الانبیاء، تناقض احکام المذاهب الفاسده، تناقض اقاویل المعتزله، الرد علی ارسطا طالیس، الرد علی الزیدیه، فساد اقاویل الاسماعیلیه، فساد قول البراهمه، الفقه علی‌تر تیب المزنی و معرفه وجود الحکمه.

(۱) آقابزرگ، الذریعه.
(۲) ابوالقاسم کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، نجف ۱۳۶۸ق.
(۳) افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
(۴) خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، تهران، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
(۵) طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، به کوشش سیدمحمد صادق آل بحر العلوم، نجف، المکتبه المرتصویه.
(۶) عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
(۷) قمی، عباس، هدیه الاحباب، تهران، ۱۳۶۲ش.
(۸) بامقانی، عبداللـه، تنقیح المقال، نجف، ۱۳۵۰ق.
(۹) مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
(۱۰) نجاشی، احمد بن علی، رجال، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
(۱۱) نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.

۱. ↑ عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
۲. ↑ افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۷۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
۳. ↑ قمی، عباس، هدیه الاحباب، ج۱، ص۳۵، تهران، ۱۳۶۲ش.
۴. ↑ عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
۵. ↑ خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۴، ص۲۹۳، تهران، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
۶. ↑ نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۳۲۳، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
۷. ↑ نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵۷۵، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
۸. ↑ آقابزرگ، الذریعه، ج۲، ص۲۸.
۹. ↑ افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۵۸، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
۱۰. ↑ نوری حسین بن محمدتقی، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۳۲۳، تهران، ۱۳۱۸-۱۳۲۱ق.
۱۱. ↑ افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۷۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
۱۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    
۱۳. ↑ عمری، علی بن محمد، المجدی فی انساب الطالبین، ج۱، ص۱۰۸، به کوشش احمد مهدوی دامغانی، قم، ۱۴۰۹ق.
۱۴. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۲، ص۹۶-۹۷، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.
۱۵. ↑ طوسی، محمد بن حسن، الفهرست، ج۱، ص۹۱-۹۲، به کوشش سیدمحمد صادق آل بحر العلوم، نجف، المکتبه المرتصویه.
۱۶. ↑ مامقاني، عبداللـه، تنقيح المقال،ج۲، ص۲۵۶، نجف، ۱۳۵۰ق
۱۷. ↑ افندی، عبداللـه، ریاض العلماء، ج۳، ص۳۵۵، به کوشش سید احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
۱۸. ↑ خوانساری، محمد باقر، روضات الجنات، ج۴، ص۲۹۱، تهران، ۱۳۸۲ق/۱۹۶۲م.
۱۹. ↑ ابوالقاسم کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، ج۱، ص۶، نجف ۱۳۶۸ق.    
۲۰. ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱، ص۱۹، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.    
۲۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۲۶۶، به کوشش محمدجواد نائینی، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.    


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوالقاسم کوفی»،ج۶، ص۲۴۹۲.    



جعبه ابزار