• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوهذیل زفر بن هذیل کوفی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوهذیل زفر بن هذیل عنبری تمیمی بصری (۱۱۰-۱۵۸ هـ)، از اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) و از اصحاب ابوحنیفه و قاضی بصره و از محدثان و فقهای قرن دوم هجری قمری بود.


ابوهذیل زفر بن هذیل بن مسلم عنبری تمیمی بصری، از قبیله تمیم و اصالتاً اصفهانی، ولی ساکن بصره بود.
[۱] ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۶۱.    
ابوهذیل از اصحاب و یاران امام صادق (علیه‌السّلام)
[۲] طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۲۰۱.    
[۳] تفرشی، سیدمصطفی بن حسین، نقد الرجال، ج۲، ص۲۵۹.    
[۴] خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۷۶.    
[۵] حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۳۵۰.    
و با ابوحنیفه همنشین بود و ابوحنیفه او را بر دیگر اصحابش مقدم می‌داشت.
[۶] ابن‌ابی‌الوفا، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۲۴۳.    
[۷] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۴، ص۴۵۲.    

او فردی محدث، فقیه،
[۸] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    
صاحب رای
[۹] ابن‌معين بغدادی، يحيى بن معين، تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۳۶۵.
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۷۶.    
و متولی قضاوت در بصره بود،
[۱۱] ابن‌ابی‌الوفا، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۲۴۴.    
از او خواسته شد که منصب قضاوت را بپذیرد و چون نپذیرفت، به عنوان مجازات بیش از یک بار خانه‌اش را منهدم کردند.
رجال‌نویسان او را فردی زاهد، راستگو
[۱۲] عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    
و مورد اعتماد دانسته‌اند.
[۱۳] ابن‌معين بغدادی، يحيى بن معين، تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۳۶۵.

او در آغاز از اصحاب حدیث بود، سپس قیاس را پذیرفت و در میان اصحاب ابوحنیفه، بیش از سایرین از قیاس استفاده می‌کرد.
[۱۴] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۳۱۸.    
[۱۵] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۴۵.    
همواره درباره او می‌گفتند: ابویوسف در میان اصحاب ابوحنیفه بیشتر از سایرین پیرو حدیث است و محمد بن حسن شیبانی فروع زیادی را مطرح می‌سازد و زفر بن هذیل، بیشتر از دیگران ملتزم به قیاس است.

زفر بن هذیل در سال ۱۱۰ هـ متولد شد.
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    


از محضر سلیمان اعمش، اسماعیل بن ابی‌خالد، ابوحنیفه
[۱۷] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    
[۱۸] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۴، ص۱۳۵.    
[۱۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۸۱.    
و حجاج بن ارطاه بهره علمی برد.
[۲۰] ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۶۰۹.    

افرادی مانند نعمان بن عبدالسلام، حکم بن ایوب،
[۲۱] ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۳۱۷.    
ابونعیم و مسلم بن ابراهیم از کسانی‌اند که از دانش وی بهره بردند.
[۲۲] عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    
اولین شخصی بود که رای ابوحنیفه را در بصره بیان کرد.
[۲۳] عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    


مجموعه المقالات
[۲۴] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۵۹۳.    
[۲۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۸۲.    
و المجرد فی فروع الحنفیه اثر زفر بن هذیل است.

زفر بن هذیل سرانجام در سال ۱۵۸ هـ
[۲۶] ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۳۱۷.    
[۲۷] امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۶۱.    
در بصره درگذشت.
[۲۸] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۲.    


برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۲۹] ابن‌حبان، محمد بن حبان، مشاهیر علماء الامصار، ص۲۶۹.    
[۳۰] ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۴۵۴.    
[۳۱] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۳۳۰.    
[۳۲] استرابادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۱۴۸.
[۳۳] نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۳، ص۴۲۸.
[۳۴] اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۰، ص۱۸۰.
[۳۵] زنجانی، موسی، الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۹۱.
[۳۶] تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۱۱.
[۳۷] شکعه، مصطفی، الامام الاعظم ابوحنیفه، ص۲۳۲.


۱. ↑ ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۲، ص۲۶۱.    
۲. ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، ص۲۰۱.    
۳. ↑ تفرشی، سیدمصطفی بن حسین، نقد الرجال، ج۲، ص۲۵۹.    
۴. ↑ خوئی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۲۷۶.    
۵. ↑ حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الاقوال، ص۳۵۰.    
۶. ↑ ابن‌ابی‌الوفا، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۲۴۳.    
۷. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۴، ص۴۵۲.    
۸. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    
۹. ↑ ابن‌معين بغدادی، يحيى بن معين، تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۳۶۵.
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۱۷۶.    
۱۱. ↑ ابن‌ابی‌الوفا، عبدالقادر بن محمد، الجواهر المضیئه، ج۱، ص۲۴۴.    
۱۲. ↑ عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    
۱۳. ↑ ابن‌معين بغدادی، يحيى بن معين، تاریخ یحیی بن معین، ج۱، ص۳۶۵.
۱۴. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۳۱۸.    
۱۵. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۴۵.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    
۱۷. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۹، ص۳۸۹.    
۱۸. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۴، ص۱۳۵.    
۱۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۱۸۱.    
۲۰. ↑ ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۶۰۹.    
۲۱. ↑ ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۳۱۷.    
۲۲. ↑ عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    
۲۳. ↑ عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، ج۲، ص۴۷۶ - ۴۷۷.    
۲۴. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۵۹۳.    
۲۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۲، ص۱۷۸۲.    
۲۶. ↑ ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله، ذکر اخبار اصبهان، ج۱، ص۳۱۷.    
۲۷. ↑ امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۷، ص۶۱.    
۲۸. ↑ ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۲۵۲.    
۲۹. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، مشاهیر علماء الامصار، ص۲۶۹.    
۳۰. ↑ ابن‌داوود حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۴۵۴.    
۳۱. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۳۳۰.    
۳۲. ↑ استرابادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۱۴۸.
۳۳. ↑ نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۳، ص۴۲۸.
۳۴. ↑ اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۱۰، ص۱۸۰.
۳۵. ↑ زنجانی، موسی، الجامع فی الرجال، ج۱، ص۷۹۱.
۳۶. ↑ تفضلی، آذر و فضائلی، مهین، فرهنگ بزرگان، ص۲۱۱.
۳۷. ↑ شکعه، مصطفی، الامام الاعظم ابوحنیفه، ص۲۳۲.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۴۲، برگرفته از مقاله «ابوهذیل زفر بن هذیل عنبری».



جعبه ابزار