اجتهاد قراء (علوم قرآنی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اجتهاد قراء، آرای شخصی
قاریان در
قرائت قرآن را می‌گویند.
یکی از علل اختلاف قرائت‌ها،
اجتهاد و
استنباط شخصی قاریان است. هر
قاری عقیده‌ای در
قرائت داشت که به آن اعتماد می‌کرد، و گاهی با
تعصب تمام به عقیده اش پای بند بود؛ گرچه با
عقیده عمومی و آرای ارباب تحقیق مخالف بود.
داستان
کسائی و قرائت‌های خلاف قاعده او در
مسجد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و اعتراض مردم
مدینه به او، و بسیاری از قرائت‌های حمزه که مورد اعتراض مردم قرار گرفت، و او به این اعتراضات به علت اعتقاد به دلایل خود توجه نمی‌کرد، از نمونه‌های روشن اجتهاد قاریان است.
پاره‌ای از اجتهاد قراء بر اساس توجه بیش از اندازه به قواعد ادبیات و تصلب در ترجیح برخی از وجوه محتمل بود. از
امام صادق علیه‌السّلام نقل کرده‌اند که فرمود: «اهل عربیت (ادیبان)
کلام خداوند را
تحریف کرده، مقصود آن را برمی گردانند»؛ یعنی ادیبان با طرح اعراب‌ها و پیش کشیدن مباحث نحوی و فرضیه سازی برای حرکات محتمل، باعث انحراف اذهان از معنای اصلی آیات شده‌اند، و حتی افراد کج فهم به معنای نادرست دست می‌یابند و آن را به
قرآن نسبت می‌دهند.
این قبیل اجتهادات به مخالفت
رسم الخط و حتی
نقل و
روایت می‌انجامید.
ابوبکر بن مقسم این گونه
اجتهاد کرده است. وی قرائتی را برمی گزید که به نظرش با اصول و قواعد عربی سازگار باشد؛ گرچه این قرائت‌ها مخالف رسم الخط
مصحف یا نقل باشد.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اجتهاد قراء».
