اخلاص در نماز (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیاتی از
قرآن کریم اخلاص، در
نماز را لازم می‌داند.
حـفظوا علی الصلوت والصلوة الوسطی وقوموا لله قـنتین.
" در انجام همه نمازها، (به خصوص) نماز وسطی(
نماز ظهر) کوشا باشید! و از روی
خضوع و
اطاعت، برای خدا بپاخیزید "
" قنوت" به معنای خضوع در اطاعت است، در جای دیگر فرموده:
" کل له قانتون"
و نیز فرموده: " و من یقنت منکن لله و رسوله"
پس حاصل معنای آیه این است که باید شما مردم متصف به اطاعت خدا و خضوع و
خلوص برای او شوید.
ان المنـفقین... واذا قاموا الی الصلوة قاموا کسالی یراءون الناس و لا یذکرون الله الا قلیلا.
" و هنگامی که به
نماز برمی خیزند، با کسالت برمی خیزند و در برابر مردم
ریا می‌کنند و خدا را جز اندکی یاد نمی‌نمایند "
این جمله وصف دیگری است از اوصاف منافقین و آن این است که وقتی به نماز می‌ایستند اولا به حالت
کسالت می‌ایستند و پیدا است که هیچ اشتها و میلی به نماز ندارند و در ثانی همه در صدد آنند که به مردم بفهمانند که ما نمازخوانیم، با اینکه نماز برترین عبادتی است که خدای تعالی در آن ذکر و یادآوری می‌شود و اگر به راستی دلهایشان علقه و محبتی به پروردگارشان می‌داشت و به او
ایمان می‌داشت، در توجه به سوی خدا و در ذکر خدا دچار کسالت و سستی نمی‌شدند و عمل خود را به قصد ریا و نشان دادن به مردم انجام نمی‌دادند و در عوض بسیار خدا را به یاد می‌آوردند، آری قلب به هر چه تعلق داشته باشد و خاطر آدمی به هرچه مشغول باشد، دائما به یاد همو خواهد بود.
قل ان صلاتی ونسکی ومحیای ومماتی لله رب العــلمین• لا شریک له وبذلک امرت وانا اول المسلمین. .
" بگو: «نماز و تمام
عبادات من، و زندگی و مرگ من، همه برای خداوند پروردگار جهانیان است. • همتایی برای او نیست و به همین مامور شده‌ام و من نخستین مسلمانم! » "
" نسک" در اصل به معنی عبادت است و لذا به شخص عبادت کننده" ناسک" گفته می‌شود، ولی این کلمه بیشتر درباره اعمال
حج به کار می‌رود، و می‌گویند:
مناسک حج، بعضی احتمال داده‌اند که"
نسک" در اینجا به معنی"
قربانی" بوده باشد، ولی ظاهر این است که هر گونه عبادتی را شامل می‌شود، در واقع نخست اشاره به نماز (صلاة) به عنوان مهمترین عبادت شده، بعد همه عبادات را به طور کلی بیان کرده است، یعنی هم نماز من و هم تمام عباداتم و حتی زندگی و مرگم، همه برای او است.
در آیه بعد برای
تاکید و ابطال هر گونه شرک و
بت پرستی، اضافه می‌کند:
" پروردگاری که هیچ شریک و شبیهی برای او نیست" (لا شریک له).
سرانجام می‌فرماید: " و به این موضوع، من دستور یافته‌ام و من اولین مسلمانم" (و بذلک امرت و انا اول المسلمین).
آیات فوق روشنگر روح اسلام و حقیقت تعلیمات قرآن است، دعوت به صراط مستقیم، دعوت به آئین خالص
ابراهیم بت شکن، و دعوت به نفی هر گونه شرک و دوگانگی و چندگانگی، این از نظر
عقیده و
ایمان. و اما از نظر عمل، دعوت به اخلاص و خلوص نیت و همه چیز را برای خدا بجا آوردن است، برای او زنده بودن و در راه او جان دادن، و همه چیز را برای او خواستن، به او دلبستن و از غیر او گسستن، به او عشق ورزیدن و از غیر او بیزاری جستن است.
چقدر فاصله است میان این دعوت صریح اسلام و میان اعمال جمعی از مسلمان نماها که چیزی جز تظاهر و خودنمایی نمی‌فهمند و نمی‌دانند، و در هر مورد به ظاهر می‌اندیشند، و نسبت به باطن و مغز، بی اعتنا هستند، و به همین دلیل، حیات و
زندگی و اجتماع و جمعیت و افتخار و آزادی آنها نیز، چیزی جز پوستهای بی مغز نیست! .
. وادعوه مخلصین له الدین.... .
" توجه خویش را در هر
مسجد (و به هنگام عبادت) به سوی او کنید! "
. . واقم الصلوة لذکری. .
" و نماز را برای یاد من بپادار! "
. . ترهم رکعـا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضونـا..
" پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود می‌بینی در حالی که همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند "
یکی از ویژگیهای یاران پیامبر این است که از
نیت پاک و خالص برخوردارند.
می‌فرماید:
" آنها همواره فضل خدا و رضای او را می‌طلبند" (یبتغون فضلا من الله و رضوانا).
نه برای تظاهر و ریا قدم بر می‌دارند، و نه
انتظار پاداش از خلق خدا دارند، بلکه چشمشان تنها به رضا و فضل او دوخته شده، و انگیزه حرکت آنها در تمام زندگی همین است و بس.
حتی تعبیر به" فضل" نشان می‌دهد که آنها به
تقصیر خود معترفند و اعمال خود را کمتر از آن می‌دانند که پاداش الهی برای آن بطلبند، بلکه با تمام تلاش و کوشش باز هم می‌گویند خداوندا! اگر فضل تو به یاری ما نیاید وای بر ما!
وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین حنفاء ویقیموا الصلوة..
"و به آنها دستوری داده نشده بود جز اینکه خدا را بپرستند در حالی که
دین خود را برای او خالص کنند و از
شرک به
توحید بازگردند، نماز را برپا دارند "
قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اخلاص در نماز (قرآن)».
