اصحاب شِمال در اصطلاح قرآن، كساني هستند كه گمراه، تكذيب‌كننده و كافر مي‌باشند و در قيامت نامه عمل خود را با دست چپ دريافت مي‌كنند؛ بنابراين مؤمنان گنهكاري كه برهه‌اي در جهنم به سر مي‌برند و سپس با شفاعت آزاد مي‌شوند، در شمار اصحاب شمال نخواهند بود؛ اگرچه برخي مفسران، آنان را نيز از مراتب اصحاب شمال دانسته و ويژگي‌هايي را كه در آيات براي اصحاب شمال بيان شده است، به غالب آنان كه كافرند، مربوط دانسته‌اند.
بنابراين اصحاب شِمال استعاره براى افرادى است كه عاقبتى شوم دارند؛ ازاين‌رو از همين افراد به اصحاب المشئمة (نگون‌بختان) تعبير شده. در اين مدخل از واژه‌هاى «شمال» و «مشئمه» استفاده شده است.
