الإیقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة» اثر شیخ محمد بن حسن
حر عاملی ، مجموعه‌ای روایی- استدلالی در اثبات «
رجعت » و بازگشت
امامان شیعه علیه‌السّلام پس از قیام
مهدی موعود عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف و نقد آرا و نظارت مخالفان است که به
زبان عربی و در سال ۱۰۷۹ ق نوشته شده است.
پاسخ به سنیان منکر رجعت و رد شبهات مطرح شده از سوی برخی از آنها می‌باشد. این اثر جامع‌ترین و کامل‌ترین اثری است که به بیان
آیات و
روایات مرتبط با موضع رجعت و بررسی و تحلیل آنها پرداخته است.
کتاب با مقدمه مؤلف در اشاره به عناوین ابواب آغاز و مطالب که مجموعه‌ای از دلایل نقلی مربوط به اثبات رجعت می‌باشند، در دوازده باب و هر باب در چندین بخش ارائه شده است.
کتاب ساختار توضیحی- روایی دارد و نویسنده در لابه لای فصول و ابواب کتاب، دیدگاه خود را با اقول بیان کرده است.
نویسنده در ابتدا، طی مقدماتی، به ضرورت تسلیم در مقابل
معصومین علیه‌السّلام اشاره و بر آن تاکید نموده است. در ادامه، به
اجماع شیعه ، احادیث متواتره و آیات قرآن بر امکان و صحت معاد استدلال شده و از این طریق، مجموعه‌ای از دلایل قرآنی و روایی در بخش‌های کتاب پیرامون امکان و وقوع رجعت ذکر گردیده است.
در بخش آیات، شصت وچهار
آیه آمده و سپس شواهدی از امت‌ها و اقوام گذشته مذکور در
قرآن نقل و نحوه رجعت و گروه‌های رجعت کننده مشخص شده است.
به ارائه دوازده مقدمه در کلیات و اصول بحث، اختصاص یافته است. نویسنده معتقد است از آنجا که کلام
اهل بیت علیه‌السّلام صعب و مستصعب می‌باشد، نباید به محض نفهمیدن، آنها را انکار نموده و تاویل و تعمیق بی دلیل در آنها جایز نیست. به باور وی، باید در این موارد، تنها ظاهر این روایات را اخذ کرد.
وی پس از بیان ادله‌ای که به وجوب رجوع به اهل بیت علیه‌السّلام در همه احکام دلالت دارند، راه‌های حل تعارض بین دو
روایت را نقل کرده است که عبارتند از:
۱- عرضه کردن آنها به قرآن و پذیرفتن آنکه موافق کلام
خداست .
۲- عمل به روایت موافق اجماع یا مشهور شیعه.
۳- رعایت مرجهات دوازده گانه.
۴- رجوع به کتاب‌های معتبر شیعه از جمله
کتب اربعه .
در باب دوم، در دوازده قسمت، به بیان استدلالات مبنی بر صحت و امکان وقوع رجعت با استفاده از آیات،
روایات فریقین، اجماع شیعیان و تاریخ اقوام پیشین پرداخته شده است.
برخی از این استدلالات عبارت از اینکه:
۱- رجعت امر ممکنی است که گوینده راستگو به آن خبر داده است.
۲- آیات بسیاری- به صراحت یا با کمک روایات معتبری که در تفسیر آنها وارد شده بر امکان و وقوع آن دلالت دارند.
۳- احادیث متواتری در تایید آن وجود دارد.
۴- علمای شیعه بر صحت آن اجماع و اتفاق دارند.
۵- این امر از ضروریات
مذهب امامیه است.
۶- این مساله در
بنی اسرائیل و امت‌های گذشته، در میان
پیغمبران ،
اوصیا و مردم عادی اتفاق افتاده است.
به نقل آیات مختلف درباره رجعت و مباحث پیرامون آن اختصاص یافته است. نویسنده به این نکته تاکید دارد که عقیده
علمای شیعه ، این است که مدرک منحصر مطلق مطالب دینی، تایید و امضای امام معصوم علیه‌السّلام می‌باشد؛ از این رو به نقل و بررسی آیاتی پرداخته است که در تفسیر آنها، روایاتی وارد شده که مراد از آیه را مساله رجعت بیان کرده‌اند.
در باب چهارم، بیست وشش حدیث، در اثبات اینکه هر چه در امت‌های سابق واقع شده، در این امت هم اتفاق خواهد افتاد، نقل شده است که از جمله این امور، مساله رجعت و بازگشت
مردگان به
دنیا می‌باشد.
نویسنده در باب پنجم، با استفاده از شصت روایت شیعی، به اثبات اینکه رجعت و زنده شدن بعضی از مردگان، در امت‌های گذشته واقع شده، پرداخته است.
در باب ششم، چهل وهفت حدیث، مبنی بر وقوع رجعت در میان
انبیاء و اوصیای گذشته، نقل شده است.
باب هفتم، اختصاص دارد به نقل بیست ونه حدیث، در اثبات اینکه در این امت نیز تاکنون رجعت‌هایی واقع شده است. نویسنده معتقد است که وقوع این امر، به این علت می‌باشد که رجعت موعود در آخرالزمان، بعید شمرده نشود.
برخی از منکران رجعت گفته‌اند که اگر در
آخرالزمان ائمه علیه‌السّلام بازگردند، اگر
امام زمان عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف ، امام مردم باشد، لازم می‌آید آنها که مقامشان بالاتر است، مؤخر باشند و امام دوازدهم علیه‌السّلام مقدم و اگر دیگران امام باشند، لازم می‌آید او از منصب خود معزول شود.
باب هشتم، با استفاده از چهل حدیث، به پاسخ به این پرسش و اثبات این که اجمالا رجعت انبیاء و ائمه علیه‌السّلام در این امت هم واقع شده، پرداخته است.
در ابواب نهم و دهم، روایاتی نقل شده که به وقوع رجعت برای جمعی از
شیعیان ، غیر شیعیان، برخی از انبیاء و ائمه علیه‌السّلام و ادله امکان این امر، دلالت می‌کنند.
باب یازدهم، درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا پس از دولت حضرت مهدی عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف دولتی هست یا نه؟
آخرین باب کتاب، به پاسخ به برخی از شبهات مطرح شده از سوی منکرین رجعت، اختصاص یافته است.
کتاب توسط احمد جنتی، به صورت تحت اللفظی، به
فارسی ترجمه و به وسیله سید هاشم رسول محلاتی، تصحیح شده است.
در این ترجمه، مطالب، واضح و رسا بیان شده و تفسیر، توضیح و تذکرات لازم مترجم در پرانتز اضافه گشته است؛ همچنین عبارات مبهم و مجمل و کلمات مشکل ترجمه شده است.
این کتاب با تحقیق و تصحیح مظفر مشتاق نیز ارائه شده است.
کتابخانه مهدویت،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
